Τα παλαιά μαρτυλόγια τής Εκκλησίας, συμπεριλαμβάνουν στην 14η Φεβρουαρίου, την ανάμνηση του «μάρτυρα Βαλεντίνου, πρεσβύτερου της Ρώμης» (Valentinus σημαίνει «σθένος» στα λατινικά). Δυστυχώς τα ιστορικά στοιχεία για τον Άγιο δεν είναι τόσο ολοκληρωμένα όσο θα θέλαμε.
Το μαρτύριο του Αγίου στη Ρώμη
Ο Άγιος Βαλεντίνος έζησε στη Ρώμη τον τρίτο αιώνα και ήταν ιερέας. Βοήθησε τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια του διωγμού του αυτοκράτορα Κλαύδιου Β' του Γότθου. Η μεγάλη αρετή και οι κατηχητικές δραστηριότητες του Αγίου είχαν γίνει γνωστές. Για αυτό συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον του αυτοκρατορικού δικαστηρίου.
«Γιατί, Βαλεντίνε, θέλεις να γίνεις φίλος των εχθρών μας και να απορρίψεις τη φιλία μας;» τον ρώτησε ο Αυτοκράτορας.
Ο Άγιος απάντησε: «Κύριέ μου, αν γνώριζες το δώρο του Θεού, θα ήσουν ευτυχισμένος μαζί με την αυτοκρατορία σου, θα απέρριπτες τη λατρεία των ειδώλων και θα προσκυνούσες τον αληθινό Θεό και τον Υιό Του Ιησού Χριστό».
Ένας από τους δικαστές σταμάτησε τον Άγιο και τον ρώτησε τι πιστεύει για τον Δία και τον Ερμή, και ο Βαλεντίνος απάντησε ευθαρσώς: «Πρόκειται περί αθλίων φιγούρων που προτάσουν μια ζωή μέσα στη διαφθορά και το έγκλημα!».
Ο δικαστής φώναξε έξαλλος: «Βλασφημεί κατά των θεών και ενάντια στην αυτοκρατορία!».
Ο Αυτοκράτορας όμως συνέχισε τις ερωτήσεις του με περιέργεια, βρίσκοντας μια καλή ευκαιρία να μάθει επιτέλους ποια ήταν η πίστη των Χριστιανών. Ο Βαλεντίνος βρήκε τότε το θάρρος να τον παροτρύνει να μετανοήσει για το αίμα των Χριστιανών που χύθηκε. «Πιστέψτε στον Ιησού Χριστό, βαφτιστείτε και θα σωθείτε, και από αυτή τη στιγμή και μετά η δόξα της αυτοκρατορίας σας θα εξασφαλιστεί καθώς και ο θρίαμβος επί των εχθρών σας».
Ο Κλαύδιος πείστηκε και είπε στους παρευρισκόμενους: ...
