Στην αριστερή διάταξη του blog μπορείτε να δείτε σκηνές από το ντοκιμαντέρ.
Ο σκηνοθέτης Νίκος Νταγιαντάς, χρειάστηκε να ταξιδεύσει τριάντα φορές στην Ικαρία και να διαθέσει σχεδόν μισό χρόνο από τη ζωή του για να μπορέσει να καταγράψει και να αποδώσει τον ιδιόρρυθμο τρόπο ζωής των μακροβιότερων ανθρώπων του δυτικού κόσμου, των κατοίκων της Ικαρίας.
Το ντοκιμαντέρ Little land βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης από την ΕΡΤ 3 και την WWF και κάνει απόψε, Τετάρτη 17 Απριλίου την αθηναϊκή του πρεμιέρα στο Γαλλικό Ινστιτούτο της οδού Σίνα 31 στις 20:00. Στην συζήτηση μας παρακάτω εξηγεί γιατί οι άνθρωποι εκεί προτιμούν να ταΐσουν τα ζώα τους από το να παίξουν σε μια ταινία ….
Η αλήθεια είναι ότι πήγα εκεί μετά από μια ανάθεση που μου έγινε από το γαλλογερμανικό κανάλι ARTE και μετά από την παρότρυνση της δημοσιογράφου Δήμητρας Κουζή η οποία και μας πρότεινε ένα ντοκιμαντέρ επάνω στην μακροβιότητα της Ικαρίας όπου και παρατηρείται το φαινόμενο. Πηγαίνοντας, διαπίστωσα ότι ο κάθε άνθρωπος εκεί κάνει τρία και τέσσερα πράγματα συγχρόνως. Έχει τον κήπο του, όπου καλλιεργεί τα λαχανικά και τα φρούτα του, συχνά έχει ζώα που του δίνουν κρέας και γάλα, ενώ παράλληλα έχει ένα τουλάχιστον επάγγελμα συνήθως χειρωνακτικό είναι δηλαδή πολυτεχνίτες. Όντας ολιγαρκείς και σε ένα μεγάλο βαθμό αυτάρκεις, οι περισσότεροι έχουν μια άλλη ισορροπία στη ζωή τους. Έτσι η καθημερινότητα τους δεν επηρεάζεται από την κρίση. Όχι στο βαθμό που έχει επηρεάσει εμάς, καθώς οι Ικαριώτες έχουν άλλες στρατηγικές επιβίωσης. Αυτό μου έκανε μεγάλη εντύπωση και μου θύμισε ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι να ζήσεις. Κάτι που διαμόρφωσε τη σχέση μου με την ταινία αλλά και με την Ικαρία εν γένει. Αυτό μου δίνει έκτοτε θάρρος.
Οπότε μετατοπίστηκε θεματικά το ντοκιμαντέρ αλλού;
Ε, βέβαια. Αφήσαμε πίσω τη μακροζωία, η οποία είχε κάνει τότε μεγάλη εντύπωση διεθνώς εξαιτίας δημοσιευμάτων στον δυτικό τύπο και αρχίσαμε να κοιτάμε πως είναι οργανωμένες η ντόπια οικονομία και κοινωνία. Στην Ικαρία, όπως παλιότερα στην επαρχία, έχει επιβιώσει κάτι που στις μεγάλες πόλεις είναι σχεδόν ανύπαρκτο, αυτό που λέγεται gift economy. Μια οικονομία που στηρίζεται στο να προσφέρεις στους γύρω σου ό, τι μπορείς και ό, τι σου περισσεύει. Και οι άλλοι να κάνουν το ίδιο με τη σειρά τους. Δεν εννοείς την «ανταλλακτική οικονομία» που άλλωστε βλέπουμε και στην ταινία; Υπάρχει και αυτό, η ανταλλαγή υπηρεσιών όπου γενικά προσφέρεις, και όχι απαραίτητα με ανταλλάγματα, στον ευρύτερο σου κύκλο. Στα πλαίσια μιας κοινωνίας που είναι διαχειρήσιμη από άποψη μεγεθών αυτό είναι εφικτό. Στην κοινωνία της πόλης κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο. Είναι αδύνατο και αυτό φαίνεται περισσότερο από ποτέ τώρα που όλοι μιλάνε για αλληλεγγύη. Δεν ξέρουμε ούτε καν τον γείτονα μας. Εντέλει αυτός ο τρόπος ζωής είναι και το μυστικό της μακροζωίας; Αυτό ήθελε να δει το ARTE ; Το ARTE ήθελε ένα ντοκιμαντέρ για τη χώρα, που να ξεπερνά τα στερεότυπα της κρίσης. Αυτό ο καθένας το μεταφράζει όπως θέλει. Η ταινία θα προβληθεί σε ένα μεγάλο αφιέρωμα του ARTE για την Ελλάδα μαζί με πρόσφατες παραγωγές όπως το Ένα βήμα μπροστά του Δημήτρη Αθυρίδη και το Ομορφιές και δυσκολίες του Κίμωνα Τσακίρη. Όλοι μας προσπαθήσαμε να δώσουμε κάτι έξω από τα στερεότυπα της κρίσης.
Υπάρχουν στημένες σκηνές στο Little Land;
Όχι, δεν πιστεύω στα στημένα ντοκιμαντέρ, απλά δημιουργούσα κάποιες συνθήκες και κατέγραφα τους διαλόγους ανάμεσα στους ανθρώπους. Αλλά ξέρω ποιες σχέσεις με αφορούνε. Η ταινία καταγράφει δύο κόσμους: τον κόσμο των παλιών Ικαριωτών και τον κόσμο των νεαρών Αθηναίων που καταφθάνουν με όνειρα και ουτοπική διάθεση στο νησί προσπαθώντας να προσαρμοστούν. Δεν εμφανίζονται νέοι Ικαριώτες στην ταινία. Δεν υπάρχουν νέοι στην Ικαρία; Υπάρχουν δύο τύποι νέων. Αυτοί που επέστρεψαν πρόσφατα και εκείνοι, όχι πολλοί, που μεγάλωσαν εκεί. Ο λόγος που δεν τους συμπεριέλαβα στην ταινία, είναι γιατί δεν έκανα μια ταινία στην οποία αποτυπώνεται η ευρεία πραγματικότητα της Ικαρίας. Η ταινία βασίζεται σε μια συγκεκριμένη σεναριακή ιδέα. Ότι υπάρχει ένας ευρύτερος κόσμος που είναι ο δυτικός κόσμος με τα δικά του πρότυπα, ο ανταγωνισμό της πόλης όπου κυριαρχεί το «εγώ» μας, και από την άλλη η Ικαρία που δεν λειτουργεί καθόλου έτσι. Η Ικαρία βέβαια δεν είναι μία συνηθισμένη περίπτωση. Λειτουργεί με αυτόν τον τρόπο μέσα από μια εξέλιξη ιστορική και κοινωνική ανά τους αιώνες. Υπάρχει μια μαρτυρία ενός αρχιεπίσκοπου- περιηγητή του 1600 που περιγράφει τους Ικαριώτες ήρεμους, χαρούμενους, και τους φτωχότερους στο Αιγαίο που όμως δεν τους νοιάζει καθόλου. Ήδη από τότε, τους μακροβιότερους που είχε παρατηρήσει.
Δεν υπάρχει κανένα ενδιαφέρον οικονομικής εξέλιξης;
Φαντάσου ότι το λιμάνι έγινε μέσα της δεκαετίας του ’70 και το αεροδρόμιο στα μέσα της δεκαετίας του ’80. Σε μια ανάλυση που διάβασα που προσπαθεί να εξηγήσει το φαινόμενο, λέει ότι καθώς τα δημοτικά αξιώματα μετά τη μεταπολίτευση τα κατείχαν Κομμουνιστές, ήταν ενάντιοι σε οποιαδήποτε ανάπτυξη μέσω ευρωπαϊκών κονδυλίων και επιδοτήσεων. Οι μόνοι που διεκδίκησαν τέτοια χρήματα ήταν οι βοσκοί για τους οποίους δεν ισχύουν όλα αυτά που σου περιγράφω. Μάλιστα υπάρχουνε και διαμάχες με τους υπόλοιπους. Πολιτικές αντιπαλότητες υπάρχουν; Υπάρχουν, αλλά γενικά είναι μειλίχιοι άνθρωποι όπως σου είπα. Δεν προσπαθούν να επιβληθούν στον άλλον, να αποδείξουν ότι είναι οι καλύτεροι. Όλα τα κόμματα δρουν κι εκεί αλλά η συνολική αίσθηση είναι ότι τους περισσότερους τους ενδιαφέρει να στηρίξουν ο ένας τον άλλον παρά να ανταγωνιστούν ο ένας τον άλλον. Άλλωστε δεν έχουν και τίποτα να μοιράσουν. Δεν έχει μεγάλες καλλιέργειες, έναν κάμπο όλο κι όλο.
Πως αντιδρούν στην εισβολή των δημοσιογράφων και των κινηματογραφιστών; Την πρώτη φορά που πήγε συνεργείο του National Geographic και του CNN, πολλοί τους «δούλευαν» λέγοντας πως είναι 20-30 χρόνια μεγαλύτεροι Επίσης, βγήκε μια φήμη, πως οι υπερ-αιωνόβιοι που έδωσαν συνεντεύξεις μετά από λίγο πέθαναν εκτός από μια γιαγιά η οποία ήταν και η μόνη που δεν είχε μιλήσει. Η κατάρα του CNN ... Πως σου συμπεριφέρθηκαν εσένα;
Ήταν οι πιο προσηνείς και πιο εύκολοι άνθρωποι που συνάντησα ποτέ. Πάρα πολλοί ανοικτοί και δεκτικοί. Δεν είχαν αίσθηση της εικόνας τους, δεν τους ένοιαζε καν η εικόνα τους. Το δύσκολο ήταν όμως να τους πετύχεις. Δεν χαλάνε το πρόγραμμα τους για σένα με τίποτα! Σου λένε ναι, και δεν έρχονται ποτέ. Και ο λόγος είναι γιατί έχουν σημαντικότερα πράγματα να κάνουνε. Είτε να ασχοληθούν με τον κήπο τους, είτε να ταΐσουν τα ζώα τους, είτε γιατί ο καιρός άλλαξε και πρέπει να φροντίσουν κάτι. Τότε, δεν πρόκειται να σου κάνουν τη χάρη. Έχουν έντονη την τάση να αποφασίζουν οι ίδιοι που θα σπαταλήσουν το χρόνο τους. Κι όταν χρειάζεται, κάθονται και δεν κάνουν τίποτα.
συνέντευξη: Χρήστος Παρίδης
Πηγή: www.lifo.gr
