Ο θάνατος του παλικαριού αφύπνισε τον Ελληνισμό και έτσι σώθηκε η Μακεδονία. Στις 13 Οκτωβρίου 1904 ο ανθυπολοχαγός του Πυροβολικού Παύλος Μελάς σκοτώθηκε από τουρκικό απόσπασμα στη Στάτιστα, σημερινό χωριό Μελάς της Καστοριάς. Ηταν εθελοντής, κανείς δεν τον υποχρέωσε να μεταβεί σε ένα έδαφος που ήταν τότε τουρκοκρατούμενο αλλά διεκδικείτο και από τους Βουλγάρους. Ο Μελάς, όπως πολλοί άλλοι αξιωματικοί, αγωνιστές, κληρικοί και εκπαιδευτικοί, εξέφρασε την υποστήριξη του ορθόδοξου Ελληνισμού στους γηγενείς Μακεδόνες, οι οποίοι ανθίσταντο κατά του διπλού κινδύνου. Ζητούσαν απελευθέρωση από τον οθωμανικό ζυγό και απαλλαγή από τα σχέδια του πανσλαβισμού και της Μεγάλης Βουλγαρίας.
Το 1904-1908 εκδηλώθηκε η ένοπλη αποκορύφωση του Μακεδονικού Αγώνος. Η προσπάθεια των Μακεδόνων είχε αρχίσει από το 1870, όταν εκδηλώθηκε η επεκτατική διάθεση των Βουλγάρων με τη σχισματική εκκλησιαστική Εξαρχία και αργότερα με τους ένοπλους κομιτατζήδες. Η μάχη συνεχίζεται και σήμερα, με όπλα τη διπλωματία, την ιστορική γνώση, την πολιτιστική ταυτότητα, την αγάπη για την πατρίδα και για την αλήθεια. Από το 1991 που διαλύθηκε η Γιουγκοσλαβία ένα τεχνητό έθνος, δημιούργημα του κομμουνιστή δικτάτορα Τίτο, απέκτησε κρατική οντότητα και διεκδικεί το όνομα, την Ιστορία και τον πολιτισμό της ελληνικής Μακεδονίας.