Η πυρκαγιά και οι φονικές εκρήξεις τα ξημερώματα της Δευτέρας σε ναυτική βάση στη Λεμεσό
όπου φυλάσσονταν δύο κοντέινερ με πυρίτιδα, τα οποία είχαν κατασχεθεί πριν από τρία χρόνια από πλοίο, το οποίο κατευθυνόταν στη Συρία από το Ιράν, εγείρουν ερωτήματα για το αν πρόκειται για δυστύχημα ή δολιοφθορά.
Ωστόσο ο Κύπριος κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου ανέφερε ότι «εκ πρώτης όψεως αποκλείεται το ενδεχόμενο διολοφθοράς».
Όλα ξεκίνησαν λίγο πριν τις 6 το πρωί της Δευτέρας όταν αλλεπάλληλες ισχυρές εκρήξεις σημειώθηκαν στη ναυτική βάση της Εθνικής Φρουράς «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Ζύγι, έξω από τη Λεμεσό, αφότου είχε προκληθεί πυρκαγιά γύρω στις 4.30 τα ξημερώματα. Οι εκρήξεις προκάλεσαν ζημιές σε σπίτια και καταστήματα σε ακτίνα μεγαλύτερη των 5 χιλιομέτρων.
Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, μέχρι στιγμής έχουν καταμετρηθεί 12 νεκροί, όλοι Κύπριοι, και 62 τραυματίες, οι 50 από τους οποίους έτυχαν των πρώτων βοηθειών και πήραν εξιτήριο από τα νοσοκομεία. Δύο είναι σε πολύ σοβαρή κατάσταση.
Δημοσιογραφικές πηγές από την Κύπρο εκφράζουν φόβο ότι οι νεκροί ίσως ξεπεράσουν τους 30. Τριήμερο εθνικό πένθος κηρύχθηκε στη Μεγαλόνησο ενώ οι κηδείες των θυμάτων θα γίνουν με δημόσια δαπάνη.
Όπως φαίνεται, οι εκρήξεις οφείλονται σε πυρκαγιά στα δύο εμπορευματοκιβώτια με πυρίτιδα, τα οποία είχαν κατασχεθεί από το πλοίο «Μόντσιεγκορσκ», το οποίο κατευθυνόταν στη Συρία από το Ιράν. Η φύλαξη της μεγάλης αυτής ποσότητας εκρηκτικών αποδεικνύεται ότι ήταν εγκληματικά ελλιπής.
Στη Βάση έσπευσαν κλιμάκια και συνεργεία διάσωσης από όλες τις εμπλεκόμενες κρατικές υπηρεσίες. Η πυρκαγιά στον σταθμό έχει τεθεί υπό έλεγχο, αλλά έχουν προκληθεί τεράστιες ζημιές. Το Κέντρο Αίματος απηύθυνε επείγουσα έκκληση για προσφορά αίματος όλων των ομάδων.
Την παραίτησή τους υπέβαλαν, μετά την φονική έκρηξη στη ναυτική βάση στο Ζύγι, μεταξύ Λεμεσού και Λάρνακας, ο υπουργός Άμυνας Κώστας Παπακώστας και ο αρχηγός της Εθνικής Φρουράς Πέτρος Τσαλικίδης.
Στο μεταξύ, αεροσκάφος C-27, με εξειδικευμένο προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας, αναχωρεί από την Ελευσίνα για την Κύπρο. Οι άνδρες των Ενόπλων Δυνάμεων και των Σωμάτων Ασφαλείας θα συνδράμουν στις έρευνες των κυπριακών αρχών σχετικά με τα αίτια του δυστυχήματος στη βάση «Ευάγγελος Φλωράκης», κατόπιν αιτήματος του Υπουργείου Άμυνας της Κυπριακής Δημοκρατίας.
«Η κατάσταση από τις πρωινές εκρήξεις στη ναυτική βάση στο Μαρί - Ζύγι είναι τραγική και η καταστροφή στην περιοχή βιβλική», δήλωσε ο υπουργός Εμπορίου της Κύπρου, Αντώνης Πασχαλίδης.
Επίσης λόγω της καταστροφής από τις εκρήξεις σε εργοστάσιο της ΔΕΗ, υπάρχει εκτεταμένη διακοπή ρεύματος σε μεγάλο μέρος της Κύπρου. Όπως δήλωσαν κάτοικοι της περιοχής, λίγα λεπτά πριν τις έξι το πρωί ακούστηκε ένας εκκωφαντικός θόρυβος, ενώ στον ουρανό ανυψώθηκε ένα τεράστιο μανιτάρι καπνού.
Επιτόπου μετέβη και ο πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Δημήτρης Χριστόφιας, ο οποίος δήλωσε συγκλονισμένος. «Σήμερα καταγράφεται μια ακόμη μαύρη μέρα Ιουλίου για την Κυπριακή Δημοκρατία και το λαό της», δήλωσε ο Κύπριος πρόεδρος και πρόσθεσε : «Συγκλονιστήκαμε από αυτό το γεγονός, όχι τόσο από τα ζημιές όσο από την απώλεια ανθρώπινων ζωών και τον τραυματισμό πολλών συμπατριωτών μας. Θέλω να εκφράσω τη συμπάθεια και τα συλλυπητήρια μου στις οικογένειες των ανθρώπων που εκτελώντας το καθήκον τους με αυταπάρνηση έχασαν τη ζωή τους. Οι υλικές ζημιές επανορθώνονται όσο μεγάλες και αν είναι, οι ζωές δεν επιστρέφουν πίσω».
Για την κατάσταση που επικρατεί εντός της ναυτικής βάσης ο πρόεδρος Χριστόφιας είπε: «Να τη χαρακτηρίσω εικόνα βομβαρδισμένου τοπίου, βιβλικής καταστροφής; Όπως και αν την πει κανείς εκφράζει την πραγματικότητα».
Ο κ.Χριστόφιας είπε ότι το μεσημέρι θα υπάρξει έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου για να εξετάσει τα συμβάντα και θα εκδοθεί ανακοίνωση από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο.
Ο κ.Χριστόφιας είπε ότι το μεσημέρι θα υπάρξει έκτακτη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου για να εξετάσει τα συμβάντα και θα εκδοθεί ανακοίνωση από τον Κυβερνητικό Εκπρόσωπο.
Δυστύχημα ή δολιοφθορά;
Προ ημερών είχαν διαρρεύσει από τον ιστότοπο WikiLeaks, και είχαν δημοσιευθεί από τα ΝΕΑ, απόρρητα τηλεγραφήματα της αμερικανικής διπλωματίας, τα οποία αναφέρονταν στην κατάσχεση από τις κυπριακές αρχές του φορτηγού πλοίου «Μόντσιεγκορσκ», μετά από απαίτηση των ΗΠΑ. Το ρωσικών συμφερόντων πλοίο με την κυπριακή σημαία είχε ναυλωθεί από την IRISL, τις κρατικές ναυτιλιακές γραμμές του Ιράν, για τη μεταφορά φορτίου πυρομαχικών στην Ταρτούς της Συρίας.
Τον Ιανουάριο του 2009 πλήρωμα του αμερικανικού ναυτικού λαμβάνει άδεια να επιβιβαστεί στο «Μόντσιεγκορσκ» για μία επιθεώρηση, στο πλαίσιο των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας. Άμεσα οι επιθεωρητές ενημερώνουν την Ουάσιγκτον για τα ευρήματα των ελέγχων σε μερικά από τα 98 κοντέινερ που μετέφερε το πλοίο.
Στις 27 Ιανουαρίου οι Αμερικανοί στη Λευκωσία θέτουν σε απόρρητο διπλωματικό έγγραφο προς το Στέιτ Ντιπάρτμεντ το ερώτημα αν η Κύπρος «νίπτει τας χείρας της» για την υπόθεση του πλοίου. Ανάμεσα σε άλλα στο τηλεγράφημα περιγράφεται ο φόβος των Κυπρίων για αντίποινα από τη Δαμασκό και υπενθυμίζεται η περίπτωση ενός άλλου φορτηγού, του «Γκρεγκόριο», που μετέφερε ραντάρ από τη Βόρεια Κορέα στους Σύρους.
Οι Αμερικανοί πίεζαν με τηλεφωνήματα τους Κύπριους αξιωματούχους το τελευταίο κρίσιμο 24ωρο, ενώ είχαν ήδη προχωρήσει σε απευθείας διάβημα προς τον πρόεδρο Χριστόφια για τον περιορισμό του πλοίου σε κυπριακό λιμάνι.
Την επόμενη μέρα, όπως προκύπτει από το απόρρητο διπλωματικό έγγραφο 09Nicosia73, το «Μόντσιεγκορσκ» σταμάτησε μεσοπέλαγα
«Ωστόσο, αν το πλοίο φτάσει στη Συρία, χωρίς η κυβέρνηση της Κύπρου να έχει καταβάλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την τήρηση των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας, η αμερικανική κυβέρνηση δεν θα μπορέσει να απεικονίσει τις ενέργειες της κυπριακής κυβέρνησης με τον πιο θετικό τρόπο»... έγραφε η Κλίντον.
Η αντίδραση της Λευκωσίας δεν άργησε: μία ημέρα μετά η πρεσβεία με απόρρητο τηλεγράφημα (09Nicosia75) γνωστοποιεί στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ την είσοδο του «Μόντσιεγκορσκ» σε κυπριακά ύδατα και την έλευσή του στο λιμάνι της Λεμεσού, όπου και αγκυροβόλησε. Λίγες ώρες αργότερα σε εμπιστευτικό διπλωματικό έγγραφο (09Nicosia77) o διευθυντής του διπλωματικού γραφείου της κυπριακής προεδρίας εμφανίζεται να επεξεργάζεται και να επικοινωνεί το ενδεχόμενο μεταφοράς του «εκρηκτικού» φορτίου του «Μόντσιεγκορσκ» από δυνάμεις του ΟΗΕ. «Είναι ξεκάθαρο ότι η κυπριακή κυβέρνηση νιώθει πιεσμένη και θέλει να αποφύγει μία αναμέτρηση με τη Συρία και το Ιράν... Αφήνουμε τους ειδικούς τής Ουάσιγκτον και της Νέας Υόρκης να εξετάσουν αν τα σώματα του ΟΗΕ στον Λίβανο ή κάποιες άλλες διευθετήσεις που εμπλέκουν τα Ηνωμένα Έθνη είναι εφαρμόσιμες» σχολίαζε ο Αμερικανός πρεσβευτής στη Λευκωσία Φρανκ Ούρμπανσιτς.
Τα διεθνή Μέσα
Την είδηση μετέδωσαν άμεσα μεγάλα διεθνή ειδησεογραφικά πρακτορεία. Το βρετανικό δίκτυο BBC φιλοξενεί στην πρώτη σελίδα του την αιματηρή έκρηξη, σχολιάζοντας πως το ναυτικό είναι το μικρότερο στοιχείο των κυπριακών ενόπλων δυνάμεων, που αποτελείται κυρίως από περιπολικά σκάφη. Την τραγική είδηση μεταδίδει και το αμερικανικό CNN, τονίζοντας ότι ακόμα δεν είναι σαφή τα αίτια των εκρήξεων.
