Ο Λένιν και η ερωτική ελευθερία
Είναι πολλά και περίεργα αυτά που συμβαίνουν στον παρόντα καιρό στον ελληνικό πληθυσμό σ’ ένα μεγάλο του ποσοστό, που μάλιστα αυτοχαρακτηρίζεται «Αριστερό». Στα παιδικά και νεανικά μου χρόνια οι Αριστεροί (χωρίς εισαγωγικά) σε θέματα σεξουαλικής συμπεριφοράς ήσαν πιο αυστηροί απ’ ό,τι οι αυστηρότεροι Αγιορείτες μοναχοί. Σήμερα παρατηρούμε κάποιους περίεργους «Αριστερούς» να γίνονται πρόμαχοι παντός σεξουαλικού εκτραχηλισμού.
Βέβαια, και σε παλαιότερους καιρούς κάποιοι και κάποιες που είχαν ενταχθεί στο κομμουνιστικό κίνημα πίστευαν ότι η επαναστατική επικράτηση του προλεταριάτου θα σημάνει την επανάσταση στον έρωτα. Ταύτιζαν την πολιτική με την ερωτική ελευθερία. «Όλα στον έρωτα επιτρέπονται».
Υπέρ της ερωτικής ελευθερίας είχε ταχθεί και η περίφημη Γερμανίδα επαναστάτρια Κλάρα Τσέτκιν (1857-1933), που είχε συμπαρασταθεί και στον Βλαδίμηρο Λένιν και στη Ρόζα Λούξεμπουργκ. Το 1921 μάλιστα κατά το τρίτο συνέδριο της Γ΄ Διεθνούς είχε εκλεγεί μέλος της εκτελεστικής επιτροπής και του προεδρείου της. Το 1932 ως το γηραιότερο μέλος είχε εκλεγεί πρόεδρος του Ράϊχσταγκ.
Όταν οι Μπολσεβίκοι επικράτησαν στη Ρωσία, η Κλάρα Τσέτκιν διατύπωσε κάποιες θέσεις σχετικά με την ελευθεριότητα των ερωτικών σχέσεων που ενόχλησαν τον Λένιν, ο όποιος ως προς αυτό υπήρξε καταπελτικός. Θυμίζω στους νεώτερους Αριστερούς και «Αριστερούς» την περίφημη περικοπή που σε παλαιότερη εποχή ήταν κανόνας ζωής για τους οπαδούς του:
«Η επανάσταση απαιτεί από τις μάζες κι από το άτομο συγκέντρωση, ένταση των δυνάμεων. Δεν ανέχεται τις οργιακές καταστάσεις, σαν εκείνες που είναι συνήθειες στους ήρωες και τις ηρωίδες της λογοτεχνίας της παρακμής του Ντ’ Αννούτσιο. Η έλλειψη αυτοκυριαρχίας στη σεξουαλική ζωή είναι αστική: είναι σημάδι αποσύνθεσης. Το προλεταριάτο είναι τάξη που ανεβαίνει. Δεν έχει ανάγκη από μεθύσι που θα το αποβλάκωνε ή θα το ερέθιζε. Δεν του χρειάζεται ούτε το μεθύσι του σεξουαλικού εκτραχηλισμού ούτε το μεθύσι με αλκοόλ. Δεν του επιτρέπεται και δεν θέλει να ξεχάσει την ποταπότητα, τη βρωμιά και την βαρβαρότητα του καπιταλισμού. Αντλεί τα ισχυρότερα κίνητρα για πάλη από την κατάσταση της τάξης του, από το κομμουνιστικό ιδανικό. Του χρειάζονται ξεκάθαρα πράγματα, ξεκάθαρα και πάλι ξεκάθαρα. Γι’ αυτό και επαναλαμβάνω δεν θα πρέπει να υπάρχει κανένα αδυνάτισμα, καμμία εξάντληση και καταστροφή δυνάμεων. Αυτοκυριαρχία, αυτοπειθαρχία-όχι υποδούλωση. Αυτά χρειάζονται και στον έρωτα».
Θυμίζω προχείρως ότι ο Ντ’ Άννούτσιο ήταν ένας διάσημος Ιταλός ποιητής, έξαλλος εθνικιστής που άνοιξε το δρόμο στον ερωτικώτατο Μουσσολίνι. Όσο για τον Λένιν, φαίνεται πως οι τωρινοί φορείς των «αριστερών» ιδεών τον έχουν καταγράψει στο κιτάπι των αντιδραστικών. Η δική τους επανάσταση ξεκινάει πρώτα από το σεξ και επεκτείνεται στο χρήμα. Πρότυπο ζωής ο έκλυτος βίος των μεγαλοαστών της προπολεμικής Γερμανίας, τους όποιους σατίρισε σκληρά ο Μπρεχτ βάζοντας τους να τραγουδούν ομαδικά:
«Πρώτα έρχεται η μάσα και μετά η ηθική...».
Ό,τι λοιπόν, τον παλαιότερο καιρό από τους αυθεντικούς Αριστερούς εθεωρείτο αστικός εκφυλισμός, από τούς νεο-αριστερούς των ποικίλων κομμάτων, ρευμάτων και σχηματισμών θεωρείται -ακόμη κι αν είναι διασυρμός- συρμός και σε τελευταία ανάλυση προοδευτισμός. Αυτά που έλεγε ο Λένιν για την ελευθεριότητα στις ερωτικές σχέσεις («Δεν μπορείς να πίνεις από ποτήρι που ήπιε άλλος»), θεωρούνται ξεπερασμένα ταμπού, που ασφαλώς στον πρέποντα βαθμό είναι.
Αυτή, όμως, η αυστηρότητα σε βαθμό πουριτανισμού έδινε στους παλαιούς Αριστερούς ένα επαναστατικό σφρίγος, μια άτεγκτη ηθική που τους έκανε ευαγγελιστές μιας νέας ζωής, απαλλαγμένης από τη «σαπίλα» της αστικής κοινωνίας. Βέβαια, κάποια ηγετικά στελέχη, για να μπορούν απερίσπαστα από σεξουαλικές ανάγκες να διανοούνται πιο άνετα, είχαν κάπως κρυφά ένα χαρεμάκι. Ωστόσο η μάζα της Αριστεράς είχε μία συμπαγή σεξουαλική ηθική, που έσπασε λίγο πριν και κυρίως μετά τη μεταπολίτευση. Το να είσαι νυμφευμένος επί 20ετία με την ίδια γυναίκα, είναι ρουτινιέρικος κομφορμισμός. Ερώτησα φίλο μου Αριστερό, που είχα 20 χρόνια να τον δω, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, «Τι κάνει η γυναίκα σου;» και εισέπραξα μία αποσβολωτική απάντηση: «Ποια απ’ όλες;». Είχε ανέβει οικονομικά και κοινωνικά και βρισκόταν στα πρόθυρα τρίτου διαζυγίου!
Αλλά το πιο διασκεδαστικό είναι το ακόλουθο περιστατικό. Καλλιτέχνης Αριστερός μου είπε κάποτε επιδεικτικά: «Έλα να σου γνωρίσω τη νόμιμη σύζυγό μου». Περνώ κάθε πρωί με τον Ηλεκτρικό από τον Περισσό και βλέπω σαν κρατημένο από αόρατη αρτάνη το κεφάλι του Λένιν και νιώθω ειλικρινά οίκτο για τον άνθρωπο που πέρασε μια ολόκληρη ζωή με την Κρούπσκαγια που μόνο sex appeal δεν μπορεί να της προσάψει κανείς.
Τούτες τις μέρες τις μετεκλογικές πολλοί εκπλήσσονται για το θρίαμβο της Λεπέν. Κι άλλοτε μου έχει δοθεί η ευκαιρία να γράψω στην «Εστία» ότι ο εθνικισμός και ο ρατσισμός έχουν βαθειές ρίζες στη Γαλλία. Η γαλλική «ελίτ» έζησε ζωή χαρισάμενη στο Παρίσι στα χρόνια της γερμανικής Κατοχής. Αλλά δεν πρόκειται μόνο περί αυτού. Ο γαλλικός λαός είναι συντηρητικός στο βάθος, και σιχάθηκε την ερωτική ζωή των ηγετικών στελεχών της πολιτικής του ζωής. Κάποτε η Υβόννη Ντε Γκωλλ είχε πει: «Μετά από 40 χρόνια γάμου τώρα περνάμε με το Στρατηγό την ωραιότερη φάση της ερωτικής μας ζωής». Κι όταν κάποιος δημοσιογράφος τη ρώτησε, αν φοβάται μήπως την απατήσει ο Στρατηγός, η πανέξυπνη Υβόν αποκρίθηκε τάχα αφελώς: «Αποκλείεται! Λατρεύει τις μαρμελάδες μου...»! Αλλά και ο Στρατηγός, όπως με είχε διαβεβαιώσει στενός συνεργάτης του, όταν ρωτήθηκε στο γέρμα της ζωής του, ποια υπήρξε η μεγαλύτερη επιτυχία του, κοιτάζοντας την Υβόν, αποκρίθηκε: «Ο γάμος μου»!
Το ένστικτο των λαών είναι δείκτης αλάθητος. Η καταστροφή των κρατών αρχίζει από την έκλυση των ηθών.