Ι.Μ. Σάμου & Ικαρίας
Τοῦ Ἀσώτου
(Λουκᾶ ιε΄ 11-32)
Ἀγαπητοί ἀδελφοί,
Ἀκούσαμε τήν περασμένη Κυριακή γιά τήν ταπεινή προσευχή, ἡ ὁποία σέ συνδυασμό μέ τήν ἐπίγνωση τῆς ἁμαρτίας, θέτει τόν ἄνθρωπο στή διαδικασία τῆς μετάνοιας καί στό νά ἐμπιστεύεται τήν ζωή του στό Θεό.
Καί σήμερα, ἀκούγοντας τήν παραβολή τοῦ ἀσώτου υἱοῦ, συνειδητοποιοῦμε καί πιστοποιοῦμε αὐτή τήν μεγάλη ἀλήθεια, καθώς μάλιστα πολλοί ἀποκαλοῦν τήν παραβολή αὐτή, καί ὡς τήν παραβολή τοῦ εὐσπλαχνικοῦ Πατρός.
Ὁ ἄσωτος ἐπιστρέφει στό πατρικό σπίτι σίγουρος ὅτι ὁ πατέρας θά τόν δεχθεῖ, ὅπως καί γίνεται. Πρίν ὅμως προβῇ στήν μετάνοια ὁλοκληρώνοντας τήν ἐπιστροφή του, προηγοῦνται τρία σημαντικά στοιχεῖα αὐτῆς τῆς μετάνοιας: 1) ἡ νοσταλγία γιά τό πατρικό σπίτι, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στή 2)συνειδητοποίηση τοῦ ξεπεσμοῦ καί 3)στήν ἀποφασιστική κίνηση νά ἐπιστρέψει.
Καθώς ὁ ἄσωτος ἔχοντας σπαταλήσει τόν πατρικό του πλοῦτο, ἔρχεται μιά ὁριακή στιγμή, πού νοσταλγεῖ τό σπίτι τοῦ πατέρα του, ὅπου ὅλα ἦταν φωτεινά καί γιά ὅλα φρόντιζε στοργικά Ἐκεῖνος. Ἀκόμη καί οἱ δοῦλοι περνοῦσαν καλά μέ τόν πατέρα του! Ἡ κακοπάθεια καί ἡ νοσταλγία τοῦ ἀνοίγουν τά μάτια τῆς ψυχῆς του. Θά γυρίσει, θά ζητήσει συγγνώμη καί θά ἀρκεστεῖ καί σέ μιά θέση δούλου! Φτάνει νά γυρίσει στό πατρικό σπίτι!
Δέν ὑπάρχει, πράγματι, πιό χαρακτηριστική εἰκόνα γιά τή μετάνοια ὡς νοσταλγία ἐπιστροφῆς στόν Θεό Πατέρα. Μιά νοσταλγία, πού ξυπνᾶ τόν ἄνθρωπο ἀπό τήν συνήθεια τῆς ἁμαρτίας καί τόν ὠθεῖ νά ἀναζητήσει τήν ἐμπειρία τῆς ἀγάπης τοῦ Θεοῦ.
Ὁ ἅγιος Συμεών, ὁ νέος θεολόγος, στή νεαρή του ἀκόμη ἡλικία εἶχε μιά δυνατή ἐμπειρία τῆς χάρης τοῦ Θεοῦ. Ἀπό τότε τόσο πόθησε, τόσο νοστάλγησε νά ζήσει ξανά αὐτή τή κατάσταση, ὥστε πέρασε πολλά χρόνια ὀδυνώμενος, καθώς ὁ Θεός σιωποῦσε καί δέν τοῦ φανερωνόταν. Καρπός ἐκείνης τῆς νοσταλγικῆς ἐκζήτησης τοῦ Χριστοῦ ὑπῆρξαν οἱ περίφημοι «ὕμνοι τῶν θείων ἐρώτων», ἕνα βιβλίο γεμάτο ποιήματα, στά ὁποῖα καλοῦσε τόν Κύριο νά ἔρθει στήν ψυχή του, παρόλο πού εἶχε τήν αἴσθηση, ὅτι ἦταν ἀνάξιος καί λίγος γιά αὐτόν τό θεῖο ἔρωτα.
Καρπός, λοιπόν, αὐτῆς τῆς νοσταλγίας τοῦ Θεοῦ, εἶναι ἡ συναίσθηση ὅτι δέν εἴμαστε αὐτοί πού πρέπει ἀπέναντί Του. Πολλές φορές ἀντιλαμβανόμαστε, ὅτι ζοῦμε μέ τή μισή καρδιά στήν Ἐκκλησία καί τήν ἄλλη στίς τόσο σαγηνευτικές ἁμαρτίες καί ἀπολαύσεις αὐτοῦ του κόσμου. Ἀποτέλεσμα αὐτῆς τῆς ζωῆς εἶναι νά ὑπηρετοῦμε τόν Χριστό καί τόν μαμωνά.
Καί ἐν τέλει ἤ μοιάζουμε κάλπικοι ἤ αὐτή ἡ διψυχία μας γίνεται ἀφορμή νά ζητήσουμε διέξοδο στή χάρη τοῦ Θεοῦ. Ἔκφραση αὐτῆς τήν συνειδητοποίησης καί τῆς νοσταλγίας γίνεται ἡ ἀποφασιστική κίνηση τῆς ἐπιστροφῆς στόν πατρικό οἶκο, ὅπου δεσπόζει ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ, καί δέν εἶναι ἄλλος ἀπό τήν Ἐκκλησία.
Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι ὁ ἱερός Εὐαγγελιστής γιά νά ἀποδώσει αὐτή τήν κίνηση χρησιμοποιεῖ, ὄχι τυχαία τήν ἔκφραση: «ἀναστάς πορεύσομαι». Δέν πρόκειται γιά μιά ἁπλή ἐπιστροφή, ἀλλά γιά μιά ἀνάσταση, μιά νίκη τῆς ἀληθινῆς ζωῆς ἐπί τοῦ θανάτου τῆς ἁμαρτίας. Τό βεβαιώνει, ἄλλωστε καί ὁ εὔσπαλχνος πατέρας λέγοντας : φέρτε τό μοσχάρι τό σιτευτό καί σφάξτε το νά φᾶμε καί νά εὐφρανθοῦμε, γιατί αὐτός ὁ υἱός μου ἦταν νεκρός καί ἀναστήθηκε, ἦταν χαμένος καί βρέθηκε!
Ἡ κίνηση ἐπιστροφῆς δίνει στόν ἄνθρωπο μιά αἴσθηση τῆς ἀνάστασης, τῆς καινούργιας ζωῆς καί τῆς ἐλευθερίας, πού μᾶς χαρίζει ὁ ἀναστημένος Χριστός. Αὐτός εἶναι καί ὁ λόγος, πού ἡ παραβολή αὐτή τοποθετήθηκε στή σειρά τῶν ἀναγνωσμάτων τῆς προετοιμασίας μας γιά τό Πάσχα, προκειμένου νά μᾶς πείσει, ὅτι γιά ὅλους μας εἶναι ἐφικτή ἡ κοινή ἀνάσταση μέ τόν λυτρωτή Κύριο. Ἀρκεῖ ἐμεῖς νά τό θελήσουμε, φτάνει ἐμεῖς νά τό ἐπιθυμήσουμε καί ἐν τέλει νά τό ἀποφασίσουμε.
Ἡ μετάνοια, στήν ὁποία μᾶς καλεῖ ἡ Ἐκκλησία, δέν εἶναι μιά ψυχαναγκαστική λειτουργία. Δέν εἶναι ἕνας σύνολο κανόνων ἠθικῆς καί τιμωρίας. Δέν εἶναι ἕνας σκυθρωπός καί ἀκοινώνητος βίος. Ἡ μετάνοια, λέει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, εἶναι στροφή πρός τά καλλίτερα (Ἔπη θεολογικά). Εἶναι μιά λυτρωτική χαρά, πού γεννᾶ ἡ νοσταλγία γιά μιά νέα εὐκαιρία ζωῆς. Εἶναι τό δικαίωμα στήν ἀληθινή ζωή, ὅπως τό προσφέρει ὁ Θεός στόν ἄνθρωπο, καθώς τόν καλεῖ σέ συνάντηση μαζί μέσα ἀπό τή ζωή τῆς Ἐκκλησίας καί κυρίως μέσα ἀπό τό μυστήριο τῆς Μετανοίας.
Ἐκεῖ ὁ πιστός ἀνοίγει τήν καρδιά του, ὄχι στόν ἐξομολόγο, ἀλλά στόν ἴδιο τόν Χριστό, ὁ ὁποῖος εἶναι ἀοράτως Παρών. Ὁ Χριστός ἀναδέχεται τήν ἐξομολόγηση τοῦ πιστοῦ, ὅπως ἀκριβῶς συνέβαινε κι ὅταν κάθε ἁμαρτωλός τόν συναντοῦσε, ὅπως ὁ Ζακχαῖος γιά παράδειγμα ἤ καί σέ ἄλλες περιπτώσεις, πού περιγράφονται καί στά ἱερά Εὐαγγέλια. Ἡ εὐχή, πού διαβάζεται στή συνέχεια ἀπό τόν Ἐξομολόγο, πού ἔχει τό χέρι του πάνω στό κεφάλι τοῦ ἐξομολογουμένου ἀποτελεῖ τό ἁπτό σημεῖο τῆς παρουσίας τῆς Χάριτος τοῦ Ἁγίου Πνεύματος καί συνεπάγεται τήν ἄφεση τῶν ἁμαρτιῶν καί τήν ἀναγέννηση τοῦ ἀνθρώπου.
Ὁ Κύριός μας Ἰησοῦς Χριστός ἅπαξ δια παντός μᾶς ξεχρέωσε ἀπό τό βάρος τῶν ἁμαρτιῶν μας μέ τή σταυρική Του θυσία, ἡ ὁποία ἔχει ἰσχύ στό διηνεκές. Ἐμεῖς μέ τήν ἐξομολόγηση καί τή μετάνοιά μας ἁπλῶς ἀποδεχόμαστε τήν δωρεά Του.
Ἄς σκεφθοῦμε λοιπόν, ποιός εἶναι ἀλήθεια αὐτός, πού ἄν τοῦ χάριζαν τό χρέος ἤ τήν ὀφειλή του, δέν θά ἔτρεχε νά ἀποδεχθεῖ τήν δωρεά καί νά εὐχαριστήσει τόν δωρητή;
Στο μυστήριο τῆς Μετανοίας καί ἐξομολογήσεως ἐπαναλαμβάνεται ξανά καί ξανά ἡ ἴδια συνάντηση τοῦ ἀσώτου υἱοῦ μέ τόν εὔσπλαχνο Πατέρα. Μιά συνάντηση, ὅπου πρῶτος πάντοτε τρέχει Ἐκεῖνος, ὁ Πατέρας: ἐνῶ ἦταν ἀκόμη πολύ μακριά, τόν εἶδε ὁ πατέρας, τόν σπλαχνίστηκε, ἔτρεξε, τόν ἀγκάλιασε σφιχτά καί τόν καταφιλοῦσε.
Ἔτσι, μόνον ὁ Θεός ξέρει νά ἀγαπᾶ, ὅσους μετανοοῦν! Ἀμήν.
