Ο άγιος Βασίλειος ο Μέγας, ένας από τους σημαντικότερους μελετητές της αρχαίας ελληνικής γραμματείας, στην περίφημη πραγματεία του «Προς τους νέους, όπως αν εξ ελληνικών ωφελοίντο λόγων» (ολόκληρη εδώ) χαρακτηρίζει συνολικά την ποίηση του Ομήρου «αρετής έπαινο». Με αυτή την παρατήρηση του αγίου Βασιλείου ως έναν άξονα και με τη διδασκαλία του αγίου Ιουστίνου του φιλοσόφου και μάρτυρα για τον «σπερματικό λόγο» και τους «προ Χριστού χριστιανούς» ως άλλο άξονα, ο αρχιμανδρίτης π. Αρσένιος Κωτσόπουλος επιχειρεί ένα εντυπωσιακό ερμηνευτικό ταξίδι στην Οδύσσεια του Ομήρου, από τη σκοπιά της ορθόδοξης παράδοσης, και μάλιστα της νηπτικής.
Τα αποτελέσματα της περιήγησής του είναι τουλάχιστον εντυπωσιακά. Η ομηρική Οδύσσεια μοιάζει γεμάτη «μυστικούς συμβολισμούς», που διδάσκουν μια πορεία ένωσης του ανθρώπου με το Θεό εκπληκτικά όμοια με όσα γράφουν, μερικούς αιώνες αργότερα, οι άγιοι διδάσκαλοι της χριστιανικής ζωής.
Το εντυπωσιακότερο ίσως όλων είναι η προαπαιτούμενη κάθοδος του Οδυσσέα στον Άδη, χωρίς την οποία είναι αδύνατο να φτάσει στην Ιθάκη (τον απολεσθέντα και διαρκώς αναζητούμενο παράδεισο). Όμοια ο άνθρωπος πρέπει να κατεβεί «στον Άδη» της οδυνηρής μετάνοιας και της απονέκρωσης των παθών («να κρατήσει το νου του στον Άδη, αλλά χωρίς να απελπίζεται», κατά την αποκάλυψη του Χριστού στον άγιο Σιλουανό), για να φτάσει ακριβώς στον ποθούμενο στόχο, για τον οποίο νοσταλγεί: στον απολεσθέντα παράδεισο.
Στο ταξίδι του ερμηνευτή,
