Το μαρτύριο του Αγίου στη Ρώμη
Ο Άγιος Βαλεντίνος έζησε στη Ρώμη τον τρίτο αιώνα και ήταν ιερέας. Βοήθησε τους μάρτυρες κατά τη διάρκεια του διωγμού του αυτοκράτορα Κλαύδιου Β' του Γότθου. Η μεγάλη αρετή και οι κατηχητικές δραστηριότητες του Αγίου είχαν γίνει γνωστές. Για αυτό συνελήφθη και οδηγήθηκε ενώπιον του αυτοκρατορικού δικαστηρίου.
«Γιατί, Βαλεντίνε, θέλεις να γίνεις φίλος των εχθρών μας και να απορρίψεις τη φιλία μας;» τον ρώτησε ο Αυτοκράτορας.
Ο Άγιος απάντησε: «Κύριέ μου, αν γνώριζες το δώρο του Θεού, θα ήσουν ευτυχισμένος μαζί με την αυτοκρατορία σου, θα απέρριπτες τη λατρεία των ειδώλων και θα προσκυνούσες τον αληθινό Θεό και τον Υιό Του Ιησού Χριστό».
Ένας από τους δικαστές σταμάτησε τον Άγιο και τον ρώτησε τι πιστεύει για τον Δία και τον Ερμή, και ο Βαλεντίνος απάντησε ευθαρσώς: «Πρόκειται περί αθλίων φιγούρων που προτάσουν μια ζωή μέσα στη διαφθορά και το έγκλημα!».
Ο δικαστής φώναξε έξαλλος: «Βλασφημεί κατά των θεών και ενάντια στην αυτοκρατορία!».
Ο Αυτοκράτορας όμως συνέχισε τις ερωτήσεις του με περιέργεια, βρίσκοντας μια καλή ευκαιρία να μάθει επιτέλους ποια ήταν η πίστη των Χριστιανών. Ο Βαλεντίνος βρήκε τότε το θάρρος να τον παροτρύνει να μετανοήσει για το αίμα των Χριστιανών που χύθηκε. «Πιστέψτε στον Ιησού Χριστό, βαφτιστείτε και θα σωθείτε, και από αυτή τη στιγμή και μετά η δόξα της αυτοκρατορίας σας θα εξασφαλιστεί καθώς και ο θρίαμβος επί των εχθρών σας».
Ο Κλαύδιος πείστηκε και είπε στους παρευρισκόμενους: ...
«Τι ωραία διδασκαλία κηρύττει αυτός ο άνθρωπος».Όμως ο Δήμαρχος της Ρώμης, δυσαρεστημένος, άρχισε να φωνάζει: «Δείτε πώς αυτός ο Χριστιανός παρέσυρε τον Αυτοκράτορά μας.
Τότε ο Κλαύδιος τον έστειλε σε άλλο δικαστή τον οποίο έλεγαν Αστέριο και είχε ένα κοριτσάκι τυφλό επί δύο χρόνια. Ακούγοντας για τον Ιησού Χριστό, ότι είναι το Φως του Κόσμου, ρώτησε τον Βαλεντίνο αν μπορούσε να δώσει αυτό το φως στο παιδί του. Ο Άγιος Βαλεντίνος έβαλε το χέρι του στα μάτια της και προσευχήθηκε: "Κύριε Ιησού Χριστέ, αληθινό Φως, φώτισε αυτό το τυφλό παιδί. Και ως εκ θαύματος, το παιδί ξαναβρήκε το φως του! Έτσι ο δικαστής με όλη την οικογένειά του ομολόγησε τον Χριστό. Έχοντας νηστέψει για τρεις μέρες, κατέστρεψε τα είδωλα που υπήρχαν στο σπίτι και τελικά έλαβε το Άγιο Βάπτισμα..
Όταν ο Αυτοκράτορας άκουσε για όλα αυτά τα γεγονότα, σκέφτηκε αρχικά να μην τα τιμωρήσει, αλλά νόμισε ότι στα μάτια των πολιτών θα φαινόταν αδύναμος. Επομένως ο Άγιος Βαλεντίνος μαζί με άλλους χριστιανούς, αφού βασανίστηκαν, αποκεφαλίστηκαν στις 14 Φεβρουαρίου του έτους 268 (ή 269).
Μετά το μαρτύριο, κάποιοι Χριστιανοί διέσωσαν το σώμα του Αγίου και έβαλαν λίγο από το αίμα του σε ένα δοχείο. Το σώμα του Μάρτυρα μεταφέρθηκε και ενταφιάστηκε στις Κατακόμβες της Αγίας Πρίσκιλλας, τόπος ταφής των περισσότερων μαρτύρων. Με τα χρόνια κάπως «ξεχάστηκε», αφού σχεδόν καθημερινά θάβονταν στις κατακόμβες νεομάρτυρες επί πολλές δεκαετίες. Ωστόσο, η μνήμη του μαρτυρίου του Αγίου Βαλεντίνου παρέμεινε έντονη, ιδιαίτερα στην τοπική Εκκλησία της Ρώμης. Επίσημα η μνήμη του Αγίου Βαλεντίνου καθιερώθηκε το 496 από τον Πάπα Άγιο Γελάσιο.
Άγιος Βαλεντίνος ο Έλληνας
Θα πρέπει πρώτα να πούμε ότι δεν υπάρχουν επαρκείς πληροφορίες για την εθνική καταγωγή του Αγίου, αν και υπάρχουν κάποιες άλλες αποχρώσες ενδείξεις ότι ο Άγιος ήταν ελληνικής καταγωγής. Για παράδειγμα, η παλαιότερη απεικόνιση του αγίου που φέρει την επιγραφή «O AΓIOC BAΛENTINOC» στα ελληνικά βρίσκεται στον ναό της Παναγίας της Αρχαίας (Santa Maria Antiqua) του 6ου αιώνα που ήταν η ενορία των Ελλήνων στη Ρώμη. Ο στολισμός και η ανακαίνιση του ναού είχε παραγγελθεί από τον Έλληνα Πάπα Ιωάννη Ζ' (705-707) και ολοκληρώθηκε από τους διαδόχους του, συμπεριλαμβανομένου του τελευταίου Έλληνα Πάπα Ζαχαρία (741-752). Δεν είναι τυχαίο ότι μετά από δεκαεπτά αιώνες τα λείψανα έφτασαν στην Ελλάδα. Από εδώ και πέρα, το θέμα εδώ χρειάχεται περαιτέρω έρευνα.
Άγιος Βαλεντίνος: Προστάτης των Ερωτευμένων
Εκτός από τα λιγοστά ιστορικά στοιχεία που έχουμε για τη ζωή του Αγίου Βαλεντίνου, συνοδεύονται και διάφοροι θρύλοι, όπως από αυτούς που λένε ότι είναι ο προστάτης άγιος των ερωτευμένων.
Ο Άγιος είχε τη φήμη του ειρηνοποιού. Μια μέρα καλλιεργώντας μερικά τριαντάφυλλα στον κήπο του, άκουσε έναν πολύ έντονο καβγά μεταξύ ενός ζεύγους. Αυτό συγκλόνισε τον Άγιο, ο οποίος στη συνέχεια έκοψε ένα τριαντάφυλλο και πλησίασε το ζευγάρι ζητώντας την προσοχή τους. Παρόλο που ήταν απογοητευμένοι, υπάκουσαν στον Άγιο και στο τέλος εκείνος τους πρόσφερε ένα τριαντάφυλλο και τους ευλόγησε. Αμέσως συμφιλιώθηκαν και αργότερα επέστρεψαν και ζήτησαν από τον Άγιο να ευλογήσει τον γάμο τους. Μια άλλη παράδοση λέει ότι μια από τις κατηγορίες εναντίον του Αγίου Βαλεντίνου ήταν ότι δεν τήρησε την εντολή του Αυτοκράτορα που έλεγε ότι οι άνδρες που δεν είχαν εκπληρώσει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις δεν επιτρεπόταν να παντρευτούν, ενώ ο Άγιος είχε ευλογήσει ήδη γάμους νεαρών χριστιανών στρατιωτών με τις αγαπημένες τους.
Εκτός από τα παραπάνω, πιθανή επιλογή του ως «αγίου των ερωτευμένων» ήταν και η σύνδεση του με την παγανιστική γιορτή της Lupercalia, μια γιορτή γονιμότητας που γιορτάζεται από τους Ρωμαίους στις 15 Φεβρουαρίου. Άλλοι συνδέουν τον εορτασμό αυτής της γιορτής με την εποχή του ζευγαρώματος των πτηνών κατά την περίοδο αυτή. Σίγουρα, όμως, ο Άγιος δεν έχει καμία σχέση με την εμπορευματοποίηση τού Έρωτα και της Αγάπης.
Πολλοί, όμως, προβάλλουν την αντίρρηση ότι ο Άγιος Βαλεντίνος δεν αναφέρεται πουθενά στο ημερολόγιο της Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πράγματι στις 14 Φεβρουαρίου στα νέα μαρτυρολόγια της Εκκλησίας μνημονεύονται οι Άγιοι Αυξέντιος, Μάρων, Αβραάμος και οι μάρτυρες Νικόλαος, Φιλήμονας και Δαμιανός. Η εξήγηση είναι απλή: στην αρχαιότητα γράφονταν αγιογραφικοί κατάλογοι, βιογραφίες και μαρτυρολόγια κυρίως τοπικά με τον δικό τους χαρακτήρα, και η φήμη ενός τοπικού αγίου δεν σημαίνει ότι είχε επεκταθεί και σε όλη την Εκκλησία. Μπορεί λοιπόν να υπάρχουν άγιοι που τιμούνται ευρέως σε μια περιοχή και εντελώς άγνωστοι σε μια άλλη, όπως για παράδειγμα ο Άγιος Δημήτριος, ο οποίος είναι διάσημος σε όλη την Ανατολική Εκκλησία, αλλά στη Δύση δεν τιμάται και είναι σχεδόν άγνωστος. Άλλο παράδειγμα της σύγχρονης Εκκλησίας: ο Άγιος Χρυσόστομος Σμύρνης († 1922) που στην Ελλάδα είναι γνωστός, όμως π.χ. στη Ρωσία είναι εντελώς άγνωστος. Συγκεκριμένα, σε συναξάρια που έχουν σωθεί από την προ-σχίσματος Εκκλη΄σια τής Ρώμης, αναφέρονται δύο Άγιοι Βαλεντίνοι, ο ένας επί του Κλαυδίου Β' στον οποίο αναφερθήκαμε και άλλος ένα, πάλι στη Ρώμη σε μεταγενέστερο χρόνο.
Τιμή Μαρτύρων - Μίμηση Μαρτύρων
Τιμούμε, φυσικά, τους Αγίους, όπως και τον Άγιο Βαλεντίνο, μελετώντας τη ζωή τους και μιμούμενοι το θάρρος τους να διακηρύξουν την Πίστη τους, κάτι που έκαναν ακόμη και με τίμημα τη ζωή τους. Τους τιμούμε ως πρότυπα ζωής.
1. Encyclopedia New Advent (www.newadvent.org)
2. Ευρετήριο Προστάτιδων Αγίων (www.catholie-forum.com/saints/indesant.htm)
3. Λεξικό των Αγίων της Οξφόρδης
4. Ελληνισμός δε Ορθοδοξία, Εκδόσεις 1951, Λιβάνη 5-0 άγιος Βαλεντίνος της Αθήνας, Εκδόσεις Καλές Γιος.
Με στοιχεία από istologio.org
