Η ευρωπαϊκή οικονομική κρίση αργά αλλά σταθερά διαβρώνει σταθερά τα πολιτικά συστήματα σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Νέες δυνάμεις έχουν αναδυθεί στο πολιτικό παιχνίδι, απειλώντας την υπεροχή των παραδοσιακών δυνάμεων. Συμμαχίες και καταστάσεις που φαίνονταν απίθανες πριν μερικά χρόνια συζητούνται πλέον ανοικτά στην Ευρώπη.
Στη Σουηδία, για παράδειγμα, οι πιέσεις από την άκρα δεξιά οδηγούν σε πρόωρες εκλογές. Στην Ισπανία το κυβερνών κόμμα συζητά την προοπτική συνεργασίας με το αντίπαλο δέος, τους σοσιαλιστές, ώστε να αποτραπεί η πιθανότητα συγκρότησης ενός πολιτικού φορέα διαμαρτυρίας. Σημαντικές χώρες της ΕΕ, όπως η Σουηδία, η Ισπανία, η Βρετανία και πιθανώς η Ελλάδα, θα έχουν εκλογές εντός του 2015 και το αποτέλεσμα, φαίνεται, πως θα δεν θα μπορούσε ποτέ να υπολογιστεί με τα δεδομένα του 2008.
Στην Σουηδία ο πρωθυπουργός Στέφαν Λόφβεν ανακοίνωσε την προκήρυξη πρόωρων εκλογών μετά την καταψήφιση του προϋπολογισμού που κατέθεσε στη βουλή, μόλις 3 μήνες μετά την άνοδό της στην εξουσία. Η πτώση της κυβέρνησης Λόφβεν προκαλείται από την απόφαση του ακροδεξιού κόμματος της Σουηδίας να καταψηφίσει τον προϋπολογισμό. Οι εκλογές προκηρύχθηκαν για τις 22 Μαρτίου, με το ακροδεξιό Δημοκρατικό Κόμμα να αναμένεται να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο. Το εν λόγω κόμμα κέρδισε στις εκλογές του Σεπτεμβρίου ποσοστό 12,9%, έναντι 5,7% που είχε το 2010.
Αν και η σουηδική οικονομία είναι από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες στην Ευρώπη η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή. Η Σουηδία είναι η χώρα που παραχωρεί άσυλο σε ξένους πιο εύκολα από όλες τις χώρες της ΕΕ. Πέρυσι σημειώθηκαν εξεγέρσεις στις συνοικίες της Στοκχόλμης όπου κατοικούν μετανάστες.
Σύμφωνα με δημοσκοπήσεις οι Σουηδοί εξακολουθούν να μην είναι, στην πλειοψηφία τους ξενόφοβοι, αλλά ανησυχούν για την επίδραση των μεταναστών στην οικονομία και την κουλτούρα τους. Αν το ακροδεξιό κόμμα κερδίσει την τρίτη θέση στις επερχόμενες εκλογές θα αποτελέσει τον ρυθμιστή των εξελίξεων για τον σχηματισμό της επόμενης κυβέρνησης. Με τον τρόπο αυτό ένα ακροδεξιό κόμμα θα βρεθεί στην εξουσία.
Στην Ισπανία οι εκλογές θα διεξαχθούν στα τέλη του 2015 και φαίνεται πως θα έχουν μια ακόμα μεγαλύτερη επίδραση στο εκεί πολιτικό σύστημα. Η χώρα υποφέρει από την οικονομική κρίση και μια σειρά σκανδάλων έχει πλήξει το κυβερνών κόμμα.
Η κρίση και τα σκάνδαλα έχουν ενισχύσει δραματικά το αριστερό κόμμα διαμαρτυρίας των «Ποντέμος», το οποίο επιθυμεί την επαναδιαπραγμάτευση με την ΕΕ για το χρέος. Το κόμμα αυτό φαίνεται στις δημοσκοπήσεις να κερδίζει το 28% των ψήφων, υποχρεώνοντας το κυβερνών κόμμα να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις με το σοσιαλιστικό κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Αν και οι σοσιαλιστές δεν αποδέχτηκαν, για την ώρα την πρόταση, όλο το πολιτικό σκηνικό στην Ισπανία όπως διαμορφώθηκε μετά την πτώση της δικτατορίας του Φράνκο, καταρρέει. Τα δύο μεγάλα κόμματα της Ισπανίας, παραδοσιακά κέρδιζαν, μαζί, το 70-80% των ψήφων. Στις εκλογές του 2015, για πρώτη φορά, τα δύο κόμματα μαζί αναμένεται να κερδίσουν ποσοστό κάτω του 50%.
Η Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα ανάλογο της Ισπανίας. Όπως και η Ισπανία, η Ελλάδα είχε ένα σταθερό δικομματικό πολιτικό σύστημα, με την κεντροδεξιά και τη κεντροαριστερά να εναλλάσσονται στην εξουσία. Η οικονομική κρίση όμως οδήγησε στη ραγδαία άνοδο του αριστερού κόμματος του ΣΥΡΙΖΑ, το οποίο αντιτίθεται στην πολιτική της λιτότητας.
Το 2012 χρειάστηκαν δύο εκλογικές αναμετρήσεις και η συμμαχία των δύο κυβερνώντων κομμάτων για να αποτραπεί η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Στην Ελλάδα όπου οι πολιτικές διαφορές είναι παλιές και βαθιές, η συμμαχία αυτή φαινόταν απίθανη πριν την κρίση. Η Ελλάδα πιθανότατα θα επιστρέψει στο επίκεντρο της ευρωπαϊκής κρίσης, στα επόμενα χρόνια, όταν θα γίνει η εκλογή για τον νέο πρόεδρο της δημοκρατίας.
Αν η κυβέρνηση πέσει θα γίνουν πρόωρες εκλογές. Με τον ΣΥΡΙΖΑ να προηγείται στις δημοσκοπήσεις θα είναι δύσκολο να μην καταλάβει την εξουσία. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει υποσχεθεί να αναδιαρθρώσει το ελληνικό χρέος, μια κίνηση που θα προκαλέσει νευρικότητα στις διεθνείς αγορές και θα προκαλέσει αβεβαιότητα στην ευρωζώνη, την ώρα που η Ευρώπη αναζητά σταθερότητα.
Όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα υποσχέθηκε να επέμβει στις αγορές, δύο χρόνια πριν, η ΕΕ και κυρίως έχασε την αίσθηση του επείγοντος όσον αφορά την αντιμετώπιση τις κρίσης και προτίμησε την αναμονή έναντι της δράσης. Αν η Ελλάδα προκαλέσει αναταραχή στην Ευρώπη, οι Ευρωπαίοι θα υποχρεωθούν να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να συζητήσουν όλα τα θέματα που μέχρι τώρα απέφευγαν.
Στη Βρετανία, τέλος, ο ευρωσκεπτικισμός θα αποτελέσει καθοριστικό παράγοντα στις εκλογές του ερχόμενου Μαρτίου. Και η Βρετανία είχε ένα λειτουργικό δικομματικό σύστημα, πριν την κρίση. Όμως η άνοδος του ευρωσκεπτικιστικού κόμματος UKIP αλλάζει τα δεδομένα.
Μια συμμαχία μεταξύ Συντηρητικών και Εργατικών ή μια συμφωνία των Συντηρητικών με το UKIP, μπορεί να φαίνεται απίθανη, αλλά δεν θα πρέπει αποκλειστεί αν κανένα από τα μεγάλα κόμματα δεν κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία στις εκλογές.
Όλα αυτά φαίνονταν απίθανα στην Ευρώπη πριν από 5-6 χρόνια. Κανείς δεν θα πίστευε ότι η ανεργία στην Ισπανία και στην Ελλάδα θα ξεπερνούσε το 25%, ή ότι τα κόμματα διαμαρτυρίας, τα εθνικιστικά και τα ευρωσκεπτικιστικά, θα εξελίσσονταν σε ρυθμιστές των πραγμάτων στην Ευρώπη.
ΠΗΓΗ: STRATFOR, Geopolitical Diary, http://www.defence-point.gr. mignatiou.gr
