Χωρισμός Εκκλησίας – Κράτους ή Εκκλησίας – Έθνους; Πού είναι ο κίνδυνος;

Πολύς λόγος γίνεται, ενόψει και της συνταγματικής αναθεώρησης, από την κυβέρνηση για τον χωρισμό της εκκλησίας από το κράτος ή για την θέληση να γίνουμε ένα ουδετερόθρησκο κράτος. Βέβαια για να υπάρξει χωρισμός, εδώ που τα λέμε πρέπει πρώτα να υπάρξει και γάμος, έτσι δεν είναι; Λογικά ναι. Αλλά αν πρέπει να υπάρχει γάμος σε ποιο νομικό κείμενο πρέπει να ψάξουμε για να βρούμε την ένωση;

Στο άρθρο 3 ενδεχομένως να πει κάποιος αλλά το άρθρο 3 του Συντάγματος ρυθμίζει τις σχέσεις του ελλαδικού κράτους με το Οικ. Πατριαρχείο και απλώς αναγνωρίζει το ότι η πλειονότητα των Ελλήνων είναι μέλη της ελληνικής ορθοδόξου Εκκλησίας κατά μίμηση άλλων ευρωπαϊκών συνταγμάτων που αναγνώριζαν επίσημη (όχι επικρατούσα) θρησκεία τη Χριστιανική.

Στο άρθρο 3 Σ ορίζεται ποιος είναι ο «επίσημος» φορέας της διοίκησης της Εκκλησίας της Ελλάδος δηλ. την Ιερά Σύνοδο της Εκκλησίας της Ελλάδος και με εκτελεστικό του Συντάγματος νόμο 590/1977 ο οποίος αποτελεί τον Καταστατικό Χάρτη της ΕτΕ ορίζονται τα της λειτουργίας της. 

Στο άρθρο 2 του καταστατικού χάρτη της ΕτΕ διαβάζουμε τα εξής: Ἡ Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος συνεργάζεται μετὰ τῆς Πολιτείας, προκειμένου περὶ θεμάτων κοινοῦ ἐνδιαφέροντος, ὡς τὰ τῆς χριστιανικῆς ἀγωγῆς τῆς νεότητος, τῆς ἐν τῷ στρατεύματι θρησκευτικῆς ὑπηρεσίας, τῆς ἐξυψώσεως τοῦ θεσμοῦ τοῦ γάμου καὶ τῆς οἰκογενείας, τῆς φροντίδος διὰ τὴν περίθαλψιν τῶν δεομένων ἐν γένει προστασίας, τῆς διαφυλάξεως τῶν ἱερῶν κειμηλίων καὶ ἐκκλησιαστικῶν καὶ χριστιανικῶν μνημείων, τῆς καθιερώσεως νέων Θρησκευτικῶν ἑορτῶν, ζητεῖ δὲ τὴν προστασίαν τῆς Πολιτείας ὁσάκις προσβάλλεται ἡ θρησκεία. 

Από τα ως άνω συνάγεται ότι αυτό που προπαγανδίζεται ως «διακριτές αρμοδιότητες» υπάρχει ήδη στην ελληνική νομοθεσία όπως υπάρχουν και σημεία συνεργασίας και κοινού ενδιαφέροντος. Αυτό είναι το λεγόμενο πρότυπο συναλληλίας μεταξύ Εκκλησίας – Πολιτείας. 

Νομικά πρόσωπα Δημοσίου Δικαίου Εις ο, τι αφορά τα ΝΠΔΔ η ΕτΕ και οι Ισραηλιτικές κοινότητες όπως και οι Μουφτείες είναι ΝΠΔΔ και αν αλλάξει το καθεστώς για την ΕτΕ θα πρέπει να αλλάξει και για τις άλλες κοινότητες για λόγους ίσης μεταχείρισης όμως αυτό θα ανοίξει την Κερκόπορτα για τους Μουσουλμάνους τις Θράκης καθότι αν οι Μουφτείες δεν ελέγχονται από το κράτος τότε θα αναγνωριστούν οι ψευτομουφτήδες οι οποίοι έχουν «βρώμικο» ρόλο στην περιοχή ως ελεγχόμενοι από την Τουρκία. 

Μισθοδοσία κλήρου Η μισθοδοσία του κλήρου δεν αφορά τις σχέσεις κράτους – Εκκλησίας αλλά μια συμβατική υποχρέωση του κράτους να αποζημιώσει την ΕτΕ για την απαλλοτρίωση του 97% της περιουσίας της. Προσωπικά υποστηρίζω, σε περίπτωση που δεν υπάρξει επιστροφή ή αποζημίωση της εκκλ. περιουσίας, σε ένα μοντέλο κοινής χρηματοδότησης από το κράτος και τους πιστούς ώστε η ΕτΕ να ελέγχεται οικονομικά από το ποίμνιό της.

Χωρισμός Εκκλησίας – κράτους ή Εκκλησίας – έθνους; Συχνά παρατηρείται στο δημόσιο λόγο να μιλούν περί χωρισμού εκκλησίας – κράτους και να αναφέρονται στα θρησκευτικά, στην παρουσία κληρικών στην έναρξη της σχολικής χρονιάς, μητροπολιτών στις παρελάσεις, εικόνων στα δημόσια κτήρια, στην απαγόρευση των ιερέων ή των μητροπολιτών να μιλούν για κοινωνικά ή εθνικά ζητήματα κ. ο. κ. 

Εις ο, τι αφορά τα θρησκευτικά είμαστε μια χώρα η οποία είναι ιστορικά συνδεδεμένη με το Χριστιανικό ορθόδοξο δόγμα, έχουμε ορθόδοξες Χριστιανικές αργίες και εν πολλοίς η ιστορία της Ορθόδοξης εκκλησίας συνδέεται με την ιστορία του ελληνικού χώρου τα τελευταία 2000 χρόνια. Άρα είναι λογικό να είναι επικεντρωμένο το μάθημα των θρησκευτικών στο Ανατολικό Ορθόδοξο δόγμα χωρίς να διδάσκεται αποκλειστικά αυτό. 

Για την παρουσία κληρικών σε επίσημες εκδηλώσεις ή εικόνων σε δημόσια κτήρια είναι κομμάτι του εθιμικού και όχι του γραπτού δικαίου. Οι κληρικοί ΔΕΝ ζουν εκτός κοινωνίας και η εκκλησία ΔΕΝ είναι εκτός κοινωνίας, ως εκ τούτου δεν μπορούμε να μιλάμε για τους κληρικούς ως πολίτες β’ κατηγορίας που δεν επιτρέπεται να έχουν άποψη για τα εθνικά και τα κοινωνικά ζητήματα. 

Συμπέρασμα Για να μην ακούμε ότι οι παπάδες είναι δημόσιοι υπάλληλοι και για να μην μπορεί ποτέ η Εκκλησία να φιμώνεται ή να της υπαγορεύεται τι να πράξει από τους κυβερνώντες εγώ ως Χριστιανός αλλά και οι εν Χριστώ αδελφοί δεν πρέπει να φοβόμαστε τον χωρισμό Εκκλησίας – κράτους.

Δημήτριος Βερδελής, Δικηγόρος
Πηγή Αντίβαρο