Mπορεί η οικονομική κρίση δικαιολογημένα να μονοπωλεί τη δημοσιότητα, αλλά οι ημέρες είναι πονηρές και οι υπογραφές που μπαίνουν πολλές, οπότε καλό είναι να ρίχνουμε και μια ματιά στο ελληνοτουρκικό μέτωπο. Η απουσία ειδήσεων από εκεί δεν σημαίνει ακινησία. Αν κρίνουμε, μάλιστα, από τις επίσημες δηλώσεις, ισχύει το αντίθετο.
Τις προηγούμενες ημέρες δημοσιεύτηκε ρεπορτάζ του Σπύρου Σουρμελίδη με την πληροφορία ότι οι δύο πλευρές έχουν καταλήξει σ’ ένα Σχέδιο Συνυποσχετικού για την παραπομπή στη Χάγη όχι μόνο του ζητήματος της οριοθέτησης υφαλοκρηπίδας, αλλά και όλων των ζητημάτων που θα προκύψουν. Δεν γνωρίζω εάν η πληροφορία είναι ακριβής, αλλά είναι σαφές ότι στις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις έχουν προκύψει συγκλίσεις σε συγκεκριμένες φόρμουλες.
Η κυβέρνηση δηλώνει σε όλους τους τόνους ότι το μόνο που διαπραγματεύεται είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας. Τα WikiLeaks, όμως, απέδειξαν ότι οι κυβερνητικές δηλώσεις αποτελούν στάχτη στα μάτια. Σύμφωνα με κρυπτογράφημα της αμερικανικής πρεσβείας στην Αθήνα, από τις πρώτες ημέρες της πρωθυπουργικής θητείας του ο Γιώργος Παπανδρέου είπε στον Ταγίπ Ερντογάν ότι είναι διατεθειμένος να διαπραγματευτεί τα πάντα μαζί του, εκτός από την κυριαρχία των ελληνικών νησιών.
Εάν, όμως, είναι ακριβής η πληροφορία που προανέφερα, τότε εμμέσως πλην σαφώς θα παραπεμφθεί στη Χάγη και η κυριαρχία ελληνικών νησιών. Σύμφωνα με δικές μου, έγκυρες πληροφορίες, οι Τούρκοι δεν έχουν θέσει στις διερευνητικές επαφές θέμα «γκρίζων ζωνών». Το γεγονός αυτό, όμως, δεν είναι λόγος εφησυχασμού. Το αντίθετο, μάλιστα. Οι Τούρκοι περιμένουν να πάρουν ό,τι πάρουν, αφήνοντας για μετά την επαναφορά της επεκτατικής θεωρίας τους.
Η εγκατάλειψη της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών» έπρεπε να είχε τεθεί από την ελληνική διπλωματία ως όρος για την έναρξη των διαπραγματεύσεων. Αυτό δεν έγινε. Ας τεθεί τουλάχιστον τώρα. Κεντρική επιδίωξη της Ελλάδας πρέπει να είναι το οριστικό κλείσιμο κάθε «παραθύρου», από το οποίο μπορεί η Τουρκία να προβάλει διεκδικήσεις. Από τη στιγμή, μάλιστα, που η κυβέρνηση Παπανδρέου φαίνεται να έχει ήδη κάνει σοβαρές εκπτώσεις στα εθνικά δικαιώματα, προκειμένου να καταστήσει δυνατή μια συμφωνία με την Άγκυρα, είναι έγκλημα αυτή η συμφωνία να αφήσει ασάφειες και εκκρεμότητες.
Εάν η Αθήνα έθετε το ζήτημα των «γκρίζων ζωνών» στις διαπραγματεύσεις, θα φαινόταν κατά πόσο οι Τούρκοι το χρησιμοποιούν σαν διαπραγματευτικό όπλο, όπως πιστεύουν ορισμένοι στην Ελλάδα, ή αν πρόκειται για πραγματική διεκδίκηση. Εάν πρόκειται για διαπραγματευτικό ελιγμό, το πρόβλημα είναι εύκολο να λυθεί μέσω ενός χάρτη, που θα οριοθετεί όχι μόνο την υφαλοκρηπίδα, αλλά και τα θαλάσσια σύνορα.
Αντιθέτως, εάν οι Τούρκοι επιμείνουν, η ελληνική απάντηση πρέπει να είναι δημόσια και σαφής: Η Ελλάδα ούτε διαπραγματεύεται «γκρίζες ζώνες» ούτε συμφωνεί, έστω και με έμμεσες διατυπώσεις, το θέμα να παραπεμφθεί ως παρεμπίπτον στη Χάγη. Εάν η Άγκυρα θεωρεί ότι αδικείται, ας αναγνωρίσει τη γενική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου κι ας αναζητήσει εκεί το δίκιο της. Η Ελλάδα, όπως και όλες οι χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχει αναγνωρίσει τη δικαιοδοσία του και είναι υποχρεωμένη να αποδεχτεί την όποια απόφασή του. Για δικούς της λόγους, που έχουν σχέση με το Κουρδικό, η Τουρκία δεν πρόκειται να αναγνωρίσει τη γενική δικαιοδοσία της Χάγης. Η Αθήνα, όμως, θα έχει μια ξεκάθαρη και διπλωματικά ισχυρή θέση.
Ανεξαρτήτως της ακρίβειας ή όχι της πληροφορίας, έχουμε κάθε λόγο να μην εμπιστευόμαστε τους χειρισμούς της κυβέρνησης Παπανδρέου. Υπενθυμίζουμε ότι υπό την απειλή του casus belli των Τούρκων, η Αθήνα διαπραγματεύεται μαζί τους για το νόμιμο δικαίωμά της να επεκτείνει τα χωρικά της ύδατα στα 12 μίλια, παρότι αυτό το δικαίωμα ασκείται μονομερώς.
Και όχι μόνο διαπραγματεύεται, αλλά έχει ήδη αποδεχτεί και εκπτώσεις. Για την ακρίβεια, έχει επέλθει σύγκλιση για χωρικά ύδατα διαφοροποιημένου εύρους. Στις ακτές που είναι μακριά από την Τουρκία θα γίνει επέκταση στα 12 μίλια. Για τις ελληνικές ακτές που γειτνιάζουν με την Τουρκία, η Άγκυρα αρνείται οποιαδήποτε επέκταση. Τέλος, στις ενδιάμεσες περιοχές συζητείται μερική επέκταση στα 8-9 μίλια. Τέλος, οι δύο πλευρές έχουν συμφωνήσει ότι το εύρος του ελληνικού εναερίου χώρου, από τα 10 μίλια που είναι σήμερα, θα ευθυγραμμιστεί με το εύρος των χωρικών υδάτων. Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό "Επίκαιρα" στις 14/7/11
