Στο προοίμιο μιας γενικευμένης σύρραξης στην Ανατολική Μεσόγειο

H Bαλκανοποίηση της Συρίας

Του Νίκου Στέλγια

Την προηγούμενη εβδομάδα στην Συρία έλαβαν χώρα πολύ κρίσιμες εξελίξεις. Στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας διάφορα ξένα και τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρθηκαν στην επικείμενη κάθοδο μιας ομάδας ρωσικών πολεμικών πλοίων στην Ανατολική Μεσόγειο.
Σύμφωνα με τις πληροφορίες του τουρκικού τύπου, αυτή την περίοδο, ο ρωσικός στόλος της Μαύρης Θάλασσας ολοκληρώνει τις προετοιμασίες του για την αποστολή υπερσύγχρονων πολεμικών πλοίων στα παράλια της Συρίας.
Η παραπάνω πληροφορία βρέθηκε στο επίκεντρο της τουρκικής επικαιρότητας ενώ ταυτόχρονα η τουρκική ειδησεογραφία έβριθε από δημοσιεύματα και ρεπορτάζ σχετικά με τις αμερικανορωσικές σχέσεις και την συνεργασία της Μόσχας με την Δαμασκό.

Σύμφωνα με τις αμερικανικές πηγές, η Μόσχα έχει δρομολογήσει την παράδοση υπερσύγχρονων μαχητικών ελικοπτέρων στην κυβέρνηση της Συρίας. Κατά την άποψη των Αμερικανών αξιωματούχων, την στιγμή που οδηγείται η Συρία σε μια εμφύλια σύρραξη, η υλική υποστήριξη της κυβέρνησης της Συρίας από την Ρωσία είναι μια «άκρως ανησυχητική εξέλιξη», η οποία θέτει σε κίνδυνο την ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η αμερικανική πλευρά υπογραμμίζει την ιστορική σημασία της ανάπτυξης ρωσικών πυραυλικών συστημάτων λίγα μόλις χιλιόμετρα πιο πέρα από τα σύνορα Τουρκίας – Συρίας και κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για το μέλλον της Ανατολικής Μεσογείου.

Η ρωσική πλευρά διαφώνησε δημοσίως με την άποψη της αμερικανικής πλευράς και υπογράμμισε ότι η παράδοση των ρωσικών ελικοπτέρων στην Συρία πραγματοποιήθηκε μέσα στα πλαίσια μιας προηγούμενης συμφωνίας Ρωσίας – Συρίας, η οποία υπογράφηκε το 2008, πολύ πιο πριν από το ξέσπασμα της κρίσης στην γειτονική Συρία. Η αμερικανική πλευρά επέλεξε να αγνοήσει την παρατήρηση της ρωσικής πλευράς.

Την στιγμή που η Ουάσιγκτον κατηγορούσε την Μόσχα, στα σύνορα Συρίας – Ιορδανίας σημειώθηκε μια άλλη πολύ σημαντική εξέλιξη. Για πρώτη φορά μετά την έναρξη της πολιτικής κρίσης στην Συρία, ένας πιλότος ενός μαχητικού αεροπλάνου τύπου «MIG» της Πολεμικής Αεροπορίας της Συρίας, αυτομόλησε με το αεροπλάνο του στην γειτονική Ιορδανία. Ο πιλότος απογειώθηκε από ένα στρατιωτικό αεροδρόμιο της Συρίας στα πλαίσια μιας άσκησης ρουτίνας, πέρασε τα σύνορα Συρίας – Ιορδανίας και αναζήτησε καταφύγιο σε ένα μικρό αεροδρόμιο της Ιορδανίας. Τουρκικές πηγές της «Κ», οι οποίες έχουν στενές σχέσεις με διάφορες κυβερνητικές πηγές στην Δαμασκό, μας επισημαίνουν ότι η συγκεκριμένη εξέλιξη θορύβησε την κυβέρνηση της Συρίας και είχε ως αποτέλεσμα την αναβάθμιση όλων των μέτρων ασφαλειών στις βάσεις της Πολεμικής Αεροπορίας της Συρίας. Στην συγκεκριμένη πληροφορία προσθέτουμε το γεγονός ότι σύμφωνα με μια ισραηλινή πηγή, η αυτομόληση του Σύριου πιλότου ήταν κομμάτι ενός σχεδίου, το οποίο στήθηκε από κοινού από την CIA και την ΜΙΤ (Τουρκικές Μυστικές Υπηρεσίες).

Λίγες μόλις ώρες μετά την αυτομόληση του Σύριου πιλότου, δυο ηλικιωμένα μαχητικά αεροσκάφη της Τουρκικής Πολεμικής Αεροπορίας, τύπου F4, απογειώθηκαν από την Μαλάτγια και κατευθύνθηκαν προς τα παράλια της Λατάκιας. Τα δυο τουρκικά αεροπλάνα πέρασαν τα σύνορα Συρίας – Τουρκίας και εισήλθαν στον εναέριο χώρο της Συρίας, λίγα μόλις μέτρα πάνω από τα κτίρια και τις πεδιάδες της επαρχίας Λατάκιας. Σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες, ο στρατός της Συρίας θεώρησε ότι τα τουρκικά αεροσκάφη εισέβαλλαν στον εναέριο χώρο της χώρας του με στόχο την  κατασκοπεία και έδωσε το πράσινο φως στο αρχηγείο των ρωσικών πυραυλικών συστημάτων, τύπου PANTSYR – 1, για την άμεση αναχαίτιση και την κατάρρευση των τουρκικών αεροσκαφών. Οι ίδιες ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες μας αναφέρουν ότι οι Τούρκοι πιλότοι διαπίστωσαν ότι βρισκόταν στο στόχαστρο των υπερσύγχρονων ρωσικών πυραυλικών συστημάτων και ότι επιχείρησαν να αποχωρήσουν εγκαίρως από τον εναέριο χώρο της Συρίας. Όλα δείχνουν ότι ένα τουρκικό αεροπλάνο κατάφερε να επιστρέψει στον διεθνή εναέριο χώρο εγκαίρως. Αυτό επιβεβαιώνουν και οι Τούρκοι αυτόπτες μάρτυρες – κάτοικοι της γειτονικής  Αντιόχειας. Ωστόσο, το ένα απαρχαιωμένο τουρκικό σκάφος δεν τα κατάφερε να επιστρέψει στον διεθνή εναέριο χώρο και έπεσε θύμα των συριακών πυρών.

Η Τουρκία επιδίωξε να αναλάβει «ηγετικό ρόλο» στην κρίση της Συρίας και η Δαμασκός επέλεξε να «αναχαιτίσει» στρατιωτικά την τουρκική στρατιωτική και διπλωματική δράση... Η Συρία δεν έδειξε ενδιαφέρον για τα «στρατιωτικά παιχνίδια», τύπου «dog fight», τα οποία γνωρίζουν πολύ καλά οι Έλληνες και οι Τούρκοι πιλότοι στην Μεσόγειο... Αυτή είναι η κορυφή του παγόβουνου... Η γενική εικόνα της κρίσης της Συρίας βρίσκεται σε συμφωνία με τα όσα έχουμε επισημάνει κατά διαστήματα από αυτή την στήλη. Σταδιακά, η περιοχή μας, η Ανατολική Μεσόγειος, έχει οδηγηθεί στον «εφιάλτη» μιας γενικευμένης πολεμικής σύρραξης.

Τρία «εχθρικά» στρατόπεδα δοκιμάζουν με κάθε νέα ευκαιρία τις αντοχές των αντιπάλων τους... Ισραήλ και οι μικρότεροι σύμμαχοι του, η συμμαχία ΗΠΑ – Ε.Ε. - Τουρκία – Σαουδική Αραβία – Κατάρ και το «μπλόκ» Ρωσίας, Κίνας, Ιράν, Συρίας και μικρότερων περιφερειακών δυνάμεων (Βαγδάτη, Χεζμπόλλαχ, Χαμάς κ.ο.κ.). Πίσω από τα τρία στρατόπεδα κρύβονται μεγάλες βιομηχανίες φυσικού αερίου, πετρελαίου και όπλων.

Ρωσικές και κινέζικες εταιρίες ανταγωνίζονται τα ισραηλινά και αμερικανικά συμφέροντα στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Ο ιμπεριαλιστικός ανταγωνισμός έχει λάβει πλέον επικίνδυνες διαστάσεις. Οι πυρηνικές φιλοδοξίες και ο ιδεολογικός επεκτατισμός του Ιράν, καθώς και η συγκυρία του εμφυλίου πολέμου  στην Συρία «ρίχνουν λάδι στην φωτιά». Μέχρι στιγμής βρισκόμαστε αντιμέτωποι με την «ισορροπία του τρόμου». Η Μόσχα δεν επιδιώκει μια πολεμική αναμέτρηση με την Δύση και οι ΗΠΑ δεν διαθέτουν τα οικονομικά και πολεμικά μέσα για να ανταποκριθούν στις ανάγκες μιας τέτοιας αναμέτρησης. Ωστόσο, αυτό που δεν πρέπει να αγνοούμε είναι το γεγονός ότι στις «οριακές καταστάσεις» όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά... Η Ευρώπη βίωσε αυτό τον «εφιάλτη» στα μέσα της δεκαετίας 30'.

Η διανόηση, το πανεπιστήμιο, η πολιτεία και ο ελεύθερος πολίτης αυτής της γεωγραφίας είναι αντιμέτωπος με μια ιστορική πρόκληση: Πρέπει να θέσουμε υπό το μικροσκόπιο μας την άκρως επικίνδυνη κορύφωση του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού στην ευρύτερη περιοχή μας...
*Ο Νίκος Στέλγιας είναι ανταποκριτής της «Κ» στην Κωνσταντινούπολη