Τὸ διήμερο 27-28 Αὐγούστου τοῦ 1922 σήμανε τὴν καταστροφὴ τῆς ἑλληνικότατης Σμύρνης καὶ τὸ μαρτύριο τοῦ Μητροπολίτη Χρυσοστόμου (Καλαφάτη). Λόγω τῆς διαφορᾶς 13 ἡμερῶν μεταξὺ παλαιοῦ καὶ νέου ἡμερολογίου ἔχει καθιερωθεῖ νὰ τιμοῦμε τὴ μνήμη αὐτῶν τῶν δραματικῶν γεγονότων στὶς ἀρχὲς Σεπτεμβρίου. Τὸν Νοέμβριο τοῦ 1992 ἡ Ἱερὰ Σύνοδος τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος κατέταξε ἐπισήμως στὴ χορεία τῶν Ἁγίων της τὸν μαρτυρικὸ Μητροπολίτη Χρυσόστομο καὶ τοὺς ἄλλους κληρικοὺς ποὺ βρῆκαν τὸν θάνατο στὰ χέρια τῶν κεμαλικῶν Τούρκων. Οἱ Μητροπολίτες Ἰκονίου Προκόπιος, Μοσχονησίων Ἀμβρόσιος, Κυδωνιῶν Γρηγόριος καὶ ὁ Ἐπίσκοπος Ζήλων Εὐθύμιος ( μαρτύρησε στὸν Πόντο τὸ 1921) ἀνήκουν μαζὶ μὲ 350 περίπου ἁπλοὺς κληρικοὺς στὸν μακρὺ κατάλογο τῶν ἐθνοϊερομαρτύρων. Ἡ μνήμη τοὺς τιμᾶται σὲ ὅλους τους ναούς μας τὴν Κυριακὴ πρὸ τῆς Ὑψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ. Φέτος ἀντιστοιχεῖ στὶς 9 Σεπτεμβρίου.
Ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος Σμύρνης ἀποτελεῖ μία ἀκόμη μαρτυρία τῆς ἀγωνιστικῆς δράσης τοῦ Ὀρθοδόξου κλήρου γιὰ τὴν Πίστη καὶ γιὰ τὸ Γένος. Θὰ μποροῦσε νὰ διαφύγει μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Ἀμερικανοῦ Προξένου Τζὸρτζ Χόρτον ἢ τοῦ Ρωμαιοκαθολικοῦ Ἀρχιεπισκόπου. Ὅμως ἀρνήθηκε νὰ ἐγκαταλείψει τὸ ποίμνιό του καὶ ἀπήντησε ὅτι ἡ ἀποστολὴ τῶν Ἑλλήνων κληρικῶν εἶναι νὰ πεθαίνουν μαρτυρικὰ καὶ ὄχι νὰ δραπετεύουν. Ὁ Νουρεντὶν πασὰς τοῦ θύμισε σαδιστικὰ ὅτι στὶς 2 Μαΐου 1919 ὁ Χρυσόστομος ὑπεδέχθη μετὰ βαΐων καὶ κλάδων τὸν Ἑλληνικὸ Στρατό. Γι’ αὐτὸ καὶ γιὰ τὴν γενικότερη δράση τοῦ ὑπὲρ Ὀρθοδοξίας καὶ Ἑλληνισμοῦ ὁ 54χρονος Μητροπολίτης παραδόθηκε στὸ φανατισμένο πλῆθος, τὸ ὁποῖο τὸν κατακρεούργησε. Δὲν εἶναι γνωστὸ ποιὰ ἀκριβῶς ὥρα συνέβησαν ὅλα αὐτὰ οὔτε ξέρουμε ἂν καὶ ποὺ ἐτάφησαν τὰ ὑπολείμματα τοῦ ἁγίου σκηνώματός του. Σήμερα σὲ διάφορα μέρη τῆς Ἑλλάδος ὑπάρχου ναοὶ καὶ ἀγάλματα ποὺ τιμοῦν τὴ μνήμη του καὶ ὅλοι ἐμεῖς οἱ νεώτεροι κλίνουμε εὐλαβικὰ τὸ γόνυ ἐνώπιόν της θυσίας του.
Ὁ Χρυσόστομος, ποὺ ἀγωνίσθηκε καὶ γιὰ τὴ Μακεδονία ὡς Μητροπολίτης Δράμας, ἐκφράζει τὴν ἀγωνιστικὴ παράδοση τοῦ Ἑλληνορθοδόξου Γένους μας. Ἐκφράζει ἐκείνη τὴν ἀντίληψη ποὺ κράτησε ὄρθιο τὸν Ἑλληνισμὸ ἀπέναντι σὲ κακουχίες, δηώσεις, ὑποδουλώσεις καὶ καταπιέσεις. Ἐκφράζει τὰ πολλὰ καὶ συνεχιζόμενα ΟΧΙ τοῦ Ἔθνους μας ποὺ διαφύλαξαν τὴν ἀξιοπρέπειά του καὶ ἀποδεικνύουν τὴ συνέχεια τοῦ Ἑλληνισμοῦ ἀπὸ τὴν ἀρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ὅμως ὁ μεγαλύτερος ἀντίπαλός του καὶ τὸ ἐμπόδιο στὰ ἔργα του δὲν ἦταν κάποιος Τοῦρκος ἢ ξένος. Ἦταν ὁ Ἕλληνας Ἁρμοστής, δηλαδὴ Πολιτικὸς Διοικητής, τῆς περιοχῆς Σμύρνης ὁ Ἀριστείδης Στεργιάδης. Τὸν ἔστειλε ὁ Ἔλ. Βενιζέλος, τὸν διατήρησαν περιέργως καὶ οἱ ἀντιβενιζελικοὶ μετὰ τὸ 1920. Ἀπὸ τὸ 1919 μέχρι τὸ 1922 ἡ παρουσία τοῦ αὐταρχικοῦ καὶ ἰδιορρύθμου αὐτοῦ ἀνθρώπου ἔβλαψε πολλαπλῶς τὸν Ἑλληνισμό. Τρία πράγματα τὸν ἐνδιέφεραν: Νὰ προστατεύει τοὺς Τούρκους καὶ ὄχι τοὺς Ἕλληνες. Νὰ προσβάλλει τοὺς στρατιωτικούς της Ἑλλάδος. Καὶ νὰ δείχνει μὲ κάθε τρόπο τὴν ἀντιπάθειά του πρὸς τὸν Χρυσόστομο καὶ πρὸς κάθε Ὀρθόδοξο κληρικό. Ἀπειλοῦσε ὅτι θὰ δείρει μὲ βούρδουλα τοὺς Ἐπισκόπους καὶ τοὺς ἀξιωματικούς!
Στὶς ἡμέρες μᾶς βλέπουμε μία μικρὴ ἀλλὰ θορυβώδη μειοψηφία πολιτικῶν καὶ διανοητῶν νὰ μιμοῦνται τὸν Στεργιάδη. Φιλοτοῦρκοι, ἀντίπαλοί της Ἐκκλησίας καὶ ἀρνητὲς παντός του ἐθνικοῦ καὶ πατριωτικοῦ. Διαστρεβλώνουν τὴν Ἱστορία μας γιὰ νὰ φανοῦν καλοὶ πρὸς τοὺς Τούρκους, χλευάζουν τὴν Ὀρθοδοξία καὶ τοὺς ἥρωες τοῦ 1821. Ὅμως τοὺς θυμίζω ὅτι τὸ 1922 ὁ Χρυσόστομος ἔπεσε ἐπὶ τῶν ἐπάλξεων, ἐνῶ ὁ Στεργιάδης ἔφυγε πρῶτος μὲ τὴ βοήθεια τῶν Ἄγγλων ἐγκαταλείποντας τὸν λαὸ !
Κων/νος Χολέβας / Εφημερίδα "Δημοκρατία", 2.9.2012
