Απαντήσεις στον γρίφο της αυτοδυναμίας

Το μπόνους των 50 – Πώς γίνεται ο υπολογισμός των εδρών
Πόσες ψήφους χρειάζεται ένα μικρό κόμμα για να μπει στη Βουλή

Του Κωνσταντινου Zουλα

Μια εβδομάδα απομένει μέχρι τη διεξαγωγή των κρισιμότερων ίσως εκλογών της μεταπολίτευσης και είναι η πλέον κατάλληλη στιγμή να απαντηθεί μια σειρά ερωτημάτων που έχουν όχι μόνον αρκετοί πολίτες, αλλά ακόμη και βουλευτές. Ερωτήματα που σχετίζονται με το εκλογικό σύστημα το οποίο θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά με το μπόνους των 50 εδρών που χαρίζει ο νόμος στον νικητή, και κυρίως με το ενδεχόμενο αυτές να μην αποδειχθούν αρκετές στο πρώτο κόμμα για να κατακτήσει την αυτοδυναμία, κάτι που έχει να συμβεί στην Ελλάδα από το 1989.

Η «Κ» σε μια προσπάθεια να διαλύσει τη σύγχυση που φαίνεται να υπάρχει για μια σειρά θεμάτων συγκέντρωσε τις ερωτήσεις που διατυπώνονται συχνότερα δίνοντας παράλληλα και τις απαντήσεις.

1. Λένε πολλοί ότι τα άκυρα και τα λευκά ευνοούν τα δύο μεγάλα κόμματα. Ισχύει;

Δεν είναι ακριβές. Βάσει του εκλογικού συστήματος τα άκυρα και τα λευκά δεν διαδραματίζουν κανέναν απολύτως ρόλο στις δυνάμεις των κομμάτων, καθώς τα ποσοστά τους διαμορφώνονται μόνον από τον υπολογισμό των έγκυρων ψηφοδελτίων. Ως εκ τούτου μπορεί λίγοι να το έχουν συνειδητοποιήσει, αλλά η λευκή και η άκυρη ψήφος έχει ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα με την αποχή από τις κάλπες.

2. Ποιο είναι το ποσοστό που διασφαλίζει μια σχετικά άνετη πλειοψηφία;

Το 42%. Αν είτε μόνος του ο νικητής είτε αθροιστικά Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ λάβουν ένα τέτοιο ποσοστό θα έχουν οπωσδήποτε πάνω από 160 έδρες. Αντιστοίχως το 40% είναι όριο για ισχνή πλειοψηφία, ενώ κάτω από 37% όλα τα ενδεχόμενα είναι ανοιχτά...

3. Εχει σημασία η διαφορά των δύο πρώτων κομμάτων για να πάρει το μπόνους των 50 εδρών ο νικητής;

Απολύτως καμία. Αρκεί και μια ψήφος διαφορά του πρώτου από τον δεύτερο για να λάβει ο νικητής τις 50 έδρες. Τις οποίες σημειωτέον θα κερδίσει ανεξαρτήτως αν με αυτές μπορεί να κατακτήσει την αυτοδυναμία των 151 εδρών. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος για τον οποίο είναι σχεδόν αδύνατο να διαμορφωθεί κυβέρνηση συνεργασίας χωρίς τη συμμετοχή του νικητή, καθώς θα πρέπει να συμπράξουν σχεδόν όλα τα «υπόλοιπα» κόμματα που θα μπουν στο κοινοβούλιο.

4. Εξαρτάται η αυτοδυναμία από το πόσα κόμματα θα μπουν στη Βουλή;

Οχι. Ισχύει μάλιστα το αντίθετο. Ο πήχυς της αυτοδυναμίας διαμορφώνεται από τα κόμματα που θα μείνουν εκτός βουλής. Οσο μεγαλύτερο είναι αθροιστικά το ποσοστό αυτών των μικρών κομμάτων (Ενωση Κεντρώων, Κυνηγοί, Κότες, Μ.Λ. - ΚΚΕ κ.λπ.) τόσο μειωμένος θα είναι ο πήχυς της αυτοδυναμίας. Ο οποίος μπορεί να υποχωρήσει ακόμη και στο 35,5% αν το ποσοστό των μικρών αυτών κομμάτων φτάσει π.χ. στο 12%. Ενδεχόμενο όχι εντελώς απίθανο αν μείνουν έξω από τη βουλή δύο ή και τρία σχετικώς μεγάλα κόμματα (π.χ. ΛΑΟΣ, Οικολόγοι, Δημ. Συμμαχία κ.λπ.) και δεν κατορθώσουν οριακώς να εξασφαλίσουν το πολυπόθητο 3%.

5. Ο πήχυς της αυτοδυναμίας παραμένει ίδιος και στην περίπτωση που χρειαστεί να σχηματιστεί κυβέρνηση συνεργασίας;

Ακριβώς ο ίδιος. Η μόνη προϋπόθεση για να διαμορφωθεί κυβέρνηση είναι το αθροιστικό ποσοστό των κομμάτων που θα συνεργαστύν να τον ξεπερνάει για να διαθέτουν πλειοψηφία.

6. Πώς μπορεί κανείς να υπολογίσει αυτόν τον περιβόητο πήχυ;

Το έχουμε κάνει ήδη για σας στον πίνακα ο οποίος παρουσιάζει τα όρια της αυτοδυναμίας αναλόγως του ποσοστού των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής.

7. Υπάρχει τρόπος υπολογισμού και των εδρών;

Ναι, αλλά θέλει κομπιουτεράκι. Πολλαπλασιάζετε το ποσοστό κάθε κόμματος επί 250 και το άθροισμα το διαιρείτε με το συνολικό ποσοστό των κομμάτων που θα μπουν στη Βουλή. Π.χ. αν ένα κόμμα λάβει 7% και τα κόμματα που θα μπουν στη Βουλή αθροίσουν 93,5% (δηλαδή τα λοιπά είναι 6,5%) η πράξη είναι η ακόλουθη: (7X250) / 93,5 = 18,7 δηλαδή 19 έδρες. Υπενθυμίζεται βέβαια ότι στον νικητή των εκλογών πρέπει να προσθέσετε και τις 50 έδρες του μπόνους. Προς διευκόλυνσή σας στον πίνακα παρουσιάζεται και η δύναμη των κομμάτων σε ένα υποθετικό σενάριο μιας δεκακομματικής Βουλής.

8. Πόσες ψήφους χρειάζεται ένα μικρό κόμμα για να μπει στη Βουλή;

Εξαρτάται από τη συμμετοχή. Σε γενικές γραμμές πάντως εκτιμάται ότι απαιτούνται περί τις 200.000 ψήφοι, καθώς τα έγκυρα ψηφοδέλτια δεν έχουν υποχωρήσει ποτέ κάτω από 6 εκατομμύρια (το 2009 ήταν 6,85 εκατ.).

Με τα δημογραφικά δεδομένα του 2001 οι κάλπες της 6ης Μαΐου!

Μια άγνωστη παράμετρος των εκλογών είναι ότι θα διεξαχθούν με τα δημογραφικά δεδομένα του 2001! Γεγονός απίστευτο, αν αναλογιστεί κανείς ότι πριν από ακριβώς ένα χρόνο έγινε γενική απογραφή πληθυσμού, αλλά τα κόμματα -για λόγους που μόνον αυτά γνωρίζουν- δεν θέλησαν να τη λάβουν υπ’ όψιν τους. Η επισήμανση δεν γίνεται τυχαία. Βάσει πληροφοριών, από την προ έτους απογραφή έχουν προκύψει σοβαρές διαφοροποιήσεις στον πληθυσμό αρκετών περιοχών. Με συνέπεια αντίστοιχες διαφοροποιήσεις να πρέπει να γίνουν και στην κατανομή των κοινοβουλευτικών εδρών. Υπογραμμίζεται ότι βάσει του Συντάγματος η εκάστοτε κυβέρνηση υποχρεούται να λαμβάνει υπ’ όψιν της τα στοιχεία της τελευταίας απογραφής το αργότερο ένα χρόνο μετά τη διεξαγωγή της, ενώ σε άλλη περίπτωση αφήνει τη δυνατότητα να προσβληθούν ως άκυρα τα εκλογικά αποτελέσματα! Δεδομένου ότι η απογραφή ολοκληρώθηκε πέρυσι στις 27 Μαΐου, αν χρειαστεί να ξαναγίνουν εκλογές, αυτές θα πρέπει ούτως ή άλλως να διεξαχθούν με την απογραφή του 2011. Στοιχείο πολύ ενδιαφέρον, καθώς εκτιμήσεις θέλουν περιφέρειες όπως η Β΄ Αθήνας, η Α΄ Θεσσαλονίκης και το υπόλοιπο Αττικής να κερδίζουν συνολικώς 7 έδρες, τις οποίες πιθανότατα θα χάσουν η Α΄ Αθήνας, η Καρδίτσα, η Βοιωτία, η Αιτωλοακαρνανία, η Καστοριά και η Χίος.

σ.σ. Ο πίνακας που αναφέρεται στο άρθρο της "Κ" λείπει κι από το πρωτότυπο κείμενο.